Türkçe Okuyalım Yazalım - Yabancılar için Türkçe

Arka kapak yazısı. Bu kitap; her seviyede Türkçe öğrenmekte olan öğrenciler için okuma, yazma ve konuşma becerilerini geliştirmek amacıyla hazırlanmıştır. Avrupa Birliği Dil Çerçevesi Programı'nda belirlenen dilbilgisi konularına paralel okuma metinleri ve bu metinler üzerinden, sözlü ve yazılı yanıt vermeyi gerektiren okuduğunu anlama alıştırmaları içermektedir.

Kitap üç bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde A1 ve A2 dilbilgisi konuları ve daha basit sözcüklerin geçtiği metinler, orta seviyede dilbilgisi ve sözcük kullanımı açısından daha zor metinler (AB Dil Çerçevesi’nde B1 ve B2 olarak atfedilen seviye) ve ileri seviyede hem dilbilgisi yapıları hem de sözcük dağarcığı açısından çok daha ilerlemiş okuyuculara yönelik metinlerden oluşmaktadır. Her seviye kendi içerisinde kolaydan zora gidecek şekilde sıralanmıştır.

Metinler seçilirken, öğrencinin ilgisini çekecek konularla yeni öğrenilen sözcükleri ve dilbilgisini pekiştirmeyi, aynı zamanda Türk kültürünün tanıtılması amaçlanmıştır. Her yaştan, her meslekten ve her ülkeden insanın ilgi duyabileceği farklı metin türleri ve konuları seçilmeye çalışılmıştır. Bu nedenle kitabımızda yemek tarifleri, fıkralar, gazete haberleri ile kurmaca gibi birbirinden çok farklı metin türlerine yer verilmiştir.

Papatya Bilim Yayıncılık Eğitim olarak Türkçe üzerine hazırlanmış kitaplara özel önem vermekteyiz. Şu ana kadar yayınladığımız kitaplarımızdan bunu görebilirsiniz. Sizin de Türkçe üzerine dolu dolu içeriğe sahip kitap hazırlığınız varsa, lütfen bize de bildiriniz. İsterseniz basalım, isterseniz www.tdk.com.tr üzerinden dağıtıma sunalım.

Diğer dil kitaplarımızı incelemek için buraya tıklayınız.

İçindekiler

Önsöz

Başlangıç Seviyesi

A1 ve A2

1. Tanışma 10

2. Düğün Heyecanı 14

3. Haftalık Plan 19

4. Mektup 22

5. Merhaba 25

6. Sinemaya Gidiyoruz 28

7. Üç Yönetmen Beş Film 31

8. Bugün Plaja Gidiyoruz 35

9. Türkiye’nin Coğrafyası ve İklimi 38

10. Bir E-posta 43

11. Dedikodu 46

12. Ne İzleyelim? 49

13. Nasreddin Hoca Fıkraları 52

14. Diziler Yarışıyor 55

15. Bir Tekerleme: Komşu Komşu 59

16. Bayram Planı 62

17. Suna Kan 65

18. Mercimek Köftesi 68

19. Ankara 73

20. Yol Tarifi 77

21. Pazar Alışverişi 81

22. Ailem 84

23. Günlük 88

Orta Seviye

B1 ve B2

1. Çantanda Ne Var? 93

2. Zamane Çocukları 97

3. İstanbul’da Bir Gün 101

4. Takside Yol Tarifi 106

5. Hava Durumu 110

6. Evim 114

7. Türk Mutfağı 119

8. Koleksiyon 124

9. Doğum Günü Partisi 128

10. Türkiye’de Futbol 132

11. Spor 136

12. Nasreddin Hoca Fıkraları 140

13. Pilav Tarifi 143

14. İş Başvurusu 146

15. Çeşme 150

16. E-posta 154

17. Balkon Keyfi 157

18. Teknoloji 161

19. Türkiye’deki Resmi Tatiller, Ulusal ve Dini Bayramlar 165

20. Hediyeler 170

21. Boş Yer Kalmadı, Gelmeyin! 175

22. Mine ile Ozan 182

23. Türk Ressamlar 190

24. Türkiye Ne İhraç Ediyor? 194

25. Tüketebildiğiniz Kadar Enginar Çünkü 200

26. Depresyon 204

İleri Seviye

C1 ve C2

1. Farklı Bir Tatil 209

2. Tiyatro 214

3. Bavul Hazırlamak 218

4. Nasreddin Hoca Fıkraları 223

5. Anneannemden Atasözleri ve Deyimler 226

6. Aşure Tarifi 230

7. Brüksel Yarı Maratonu 234

8. Türkiye’de Şehirlerarası Ulaşım 239

9. Tüm Zamanların Zümrüdü 244

10. Karagöz Hacivat 249

11. Diyabetten Egzersizle Kurtulun 253

12. Olimpos’ta Tatil 258

13. Çekiç ve Müzik 266

14. Mavi Yolculuk Planı 271

15. Taşınma 275

16. Süt 280

17. Depresyon Yaşı Düştü 284

18. Çocuklar ve Oyun 289

19. Bebek 294

20. Perili Köşk 299

21. Kötü Bir Şaka 304

22. Bir Kabus 308

23. Yazar-Çevirmen Pınar Kür 312

24. Güçsüz İrade Sorunu Değil 317

25. Her Gün Daha Çok Anne Oluyormuş İnsan 321

26. TL ve YTL 331

27. Türkiye ve Avrupa Birliği 335

28. Dersbaşı Yaparken Atatürk ve Eğitim Üzerine Düşünceler 339

29. Cunda’da Bir Çeviri Atölyesi 346

30. AB'den 4.5 Milyar Euro Gelecek 356

31. Dün, Bugün Yarın; Türk Siyasetinde Arayışlar 367

32. İklim Değişikliği 374

33. Samimiyet 381

34. İçli Köfte 386

35. 2014 Türk Dış Politikası 392

36. Bir Motivasyon Kuramı: Öz Yeterlilik 399

37. Türkçeyi Anadil Olarak Öğrenen Bebekler Ünlü Uyumunu Ne zaman Öğreniyorlar? 406

Önsöz

Türkçe, özellikle son yıllarda giderek daha fazla kişinin öğrenmeye ilgi duyduğu bir dil haline geldi. Ancak, çok iyi hazırlanmış Türkçe dilbilgisi kitapları mevcut olmasına rağmen okuma, yazma, dinleme ve konuşma becerilerini geliştirecek ve dilbilgisi konularının pekişmesini sağlayacak kaynakların halen çok kısıtlı sayıda olduğunu gözlemledik. Bu açığı kapatmaya yardımcı olmak amacıyla bu kitabı hazırlamaya karar verdik. Yabancı bir dili öğrenirken tabii ki dilbilgisi çok önemli bir etmendir. Ancak bilindiği gibi, dilbilgisini öğrenmek ve içselleştirmek zordur. Avrupa Birliği Dil Çerçevesi Programı'nda belirlenen dilbilgisi konularına paralel okuma metinleri ve bu metinler üzerinden, sözlü ve yazılı yanıt vermeyi gerektiren okuduğunu anlama alıştırmaları hazırladık. Bu kitap üç bölümden oluşuyor. Birinci bölümde A1 ve A2 dilbilgisi konuları ve daha basit sözcüklerin geçtiği metinleri bulabilirsiniz. Orta seviye ise, AB Dil Çerçevesi’nde B1 ve B2 olarak atfedilen seviyeye uygun metinlerden oluşmakta[1]. İleri seviyede hem dilbilgisi yapıları hem de sözcük dağarcığı açısından çok daha ilerlemiş okuyuculara yönelik metinler hazırladık. Her seviye kendi içerisinde kolaydan zora gidecek şekilde sıralanmıştır.

Metinleri seçerken, öğrencinin ilgisini çekecek konularla yeni öğrenilen sözcükleri ve dilbilgisini pekiştirmeyi, aynı zamanda Türk kültürünü tanıtmayı amaçladık. Her yaştan, her meslekten ve her ülkeden insanın ilgi duyabileceği farklı metin türleri ve konular seçmeye çalıştık. Bu nedenle kitabımızda yemek tarifleri, fıkralar, gazete haberleri ile kurmaca gibi birbirinden çok farklı metin türlerine yer verdik. Bu metinlerin konu yelpazesini de geniş tutarak çocuklarla ilgili yazılardan tatillerle ilgili olanlara, politikadan sağlığa, eğitimden sanata çok çeşitli konuların işlendiği metinleri biraraya getirdik. Gazetelerden ve ilgili kurumların internet sayfalarından faydalandık, farklı yazarların metinlerini izinleriyle kullandık.

Dilbilgisi konularının pekiştirilmesi ve öğrencilerin sözcük dağarcıklarının gelişmesi amacıyla hem metinlerin içerisinde farklı yapıları, sözcükleri ve deyimleri kullanmak için çaba gösterdik hem de okuma metinlerinin sonundaki alıştırmalarda bu sözcükleri ve konuları kullanmayı teşvik edecek sorulara, çalışmalara yer verdik. Okumanın yeni sözcükler öğrenmeye yardımcı olması hedefiyle, her metnin sonuna o metinde dikkat çekmek istediğimiz sözcüklerin listesi ile bu sözcükleri öğrenmeye yönelik alıştırmaları ekledik. Sözcük listelerini verirken, öğretmeni ve/veya öğrenciyi kısıtlamamak amacıyla her hangi bir çalışma önerisinde bulunmadık. Dolayısıyla, öğretmenler de öğrenciler de bu listelerden kendi ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda, uygun gördükleri şekilde yararlanabilirler. Örneğin, okuma parçasını okumaya başlamadan önce listedeki sözcüklere bakıp, içlerinden hangilerini bilip bilmediklerini düşünebilir, anlamlarıyla, kullanım şekilleriyle ilgili konuşabilirler ya da okuma öncesinde listede yer alan, bilmedikleri sözcükleri metin içinde hızlıca arayıp, sözcüklerin geçtikleri yerleri belirleyebilir, hangi anlamda kullanıldıklarını bağlamdan çıkarmaya çalışabilirler. Bu listeler, çeşitli ikili çalışmalar ya da grup çalışmaları ile hem konuşma çalışmalarına hem de derse ısınma amaçlı etkinliklere dönüştürülebilir.

Sözcük alıştırmalarının ardından öğrencilerin metinleri dikkatle okuyup iyice anlamaları için doğru/yanlış çalışmalarına ve kısa cevaplı sorulara yer verdik. Doğru/yanlış sorularından hemen sonra gelen kısa cevaplı sorular bölümünde öğrencilerin verdikleri yanıtlarla, cümle düzeyinde yazılı ve sözlü üretime geçmelerini hedefledik. Tabii ki farklı derslerde bu alıştırmaları farklı şekillerde değerlendirmek mümkün. Örneğin, öğrencilerin farklı dil becerilerini geliştirmek için doğru/yanlış soruları bir dinleme çalışmasında kullanılabilir. Dersin hemen başında, başlangıç ve orta seviyelerdeki öğrenciler, önce sadece doğru/yanlış sorularını okuyabilir ve öğretmen metni okurken, soruların yanıtlarını yakalamaya çalışabilirler. İleri düzeyde ise kitapları kapalı olarak öğretmeni dinleyen ve not alan öğrenciler, daha sonra doğru/yanlış sorularına bakıp yanıt verebilirler. Elbette dinlerken sorulara yanıt verme ve not alma gibi becerilerin edinimine yönelik öğretmenin öğrenciye yol göstermesinde yarar vardır.

Ayrıca yeni sözcükleri pekiştirmelerini, ilgili dilbilgisi yapıları ile sözcükleri bir bağlam içinde kullanmalarını sağlamak için bir metin üretmelerini gerektiren yazma alıştırmaları hazırladık. Başlangıç ve orta düzeydeki yazı çalışmalarının öncesine öğrencilerin hem yazmaya başlamadan önce not alma, plan yapma alışkanlığı kazanmalarına hem de birbirleriyle sözlü iletişme geçmelerine ortam sağlamak amacıyla konuşma çalışmaları ekledik. İleri seviyedeki öğrencilerin ise artık yeterli not alma ve plan yapma deneyimi edindiklerini, kendi kendilerine de bu uygulamaya devam edebileceklerini düşündük. Bu nedenle sadece bir paragraf ya da birkaç paragraflık bir yazı değil, kendi içinde giriş, gelişme, sonuç bölümleri olan bütünlüklü metinlerle, sınıf arkadaşlarıyla yazıları hakkında tartışmalarını teşvik eden, görüş alışverişinde bulunmalarını gerektiren bir ‘yazalım, konuşalım’ bölümü hazırladık.

Öğrencilerin Türkçe çalışma motivasyonlarını yüksek düzeyde tutmak hedefiyle, yeri geldikçe, alıştırmalarda seçenekler sunduk. Böylece, öğrencilerin kendi ilgi ve ihtiyaçlarına daha yakın olan konuları tercih ederek, daha istekle çalışmalarını sağlamayı amaçladık. Ayrıca farklı anadilleri olan öğretmenlerin ve öğrencilerin kullanımlarını kolaylaştırabilmek için kitaptaki tüm alıştırmalarda sadece Türkçe kullandık. Bu alıştırmalar arasında metinlerde geçen yeni sözcükleri öğrenmeye yönelik çalışmalar ile doğru/yanlış sorularının cevap anahtarını da kitabımızın sonunda bulabilirsiniz. Bu iki tür soruya cevap anahtarı hazırlamak mümkün çünkü bu alıştırmalar, okuma parçası metinleriyle ilgili bazı sorulardaki ya da özellikle yazı alıştırmalarındaki gibi öğrencinin kişisel görüşlerini yansıtan yanıtlar vermesini gerektirmiyor. Yine de sözcük alıştırmalarındaki bazı soruların tek bir yanıtı olmadığını belirtmemiz gerekir. Böyle soruların yanıtlarında da elimizden geldiğince verilebilecek çeşitli yanıtları göz önünde bulundurduk ve farklı yanıt seçeneklerini kesme işaretiyle göstererek sıraladık. Kitabın en sonunda ise metinler taranarak seçilmiş sözcüklerden oluşan alfabetik bir liste bulunmaktadır.

Bu kitabın ilk taslağını okuyarak değerli birikimi ve fikirleriyle bize önerilerde bulunup kitabımızı geliştirmemizi sağlayan Prof.Dr. Sumru Özsoy’a teşekkürü borç biliriz.

Türkçe öğrenme ve öğretme sürecinde size katkıda bulunmayı ümit ediyoruz. - Dr. Aslı ALTAN ve Dr. Elif AKA

[1] Okuma becerileri konusunda AB Dil Çerçevesi’nde tüm diller için farklı seviyelerde belirlenmiş değerlendirme sistemi:

A 1: Katalog, duyuru ya da afiş gibi yazılı metinlerdeki bildik adları, sözcükleri ve çok basit tümceleri anlayabilir.

A 2: Kısa ve basit metinleri okuyabilir. İlanlar, kullanım kılavuzları, mönüler ve zaman çizelgeleri gibi basit günlük metinlerdeki genel bilgileri kavrayabilir ve kısa kişisel mektupları anlayabilir.

B 1: Meslekle ilgili ya da günlük dilde en sık kullanılan sözcükleri içeren metinleri anlayabilir. Kişisel mektuplarda belirtilen olay, duygu ve dilekleri anlayabilir.

B 2: Yazarların belirli tutum ya da görüşü benimsedikleri, güncel sorunlarla ilgili makaleleri ve raporları okuyabilir. Çağdaş edebi düzyazıyı anlayabilir.

C 1: Üslup farklılıklarını da ayırt ederek uzun ve karmaşık, somut ya da edebi metinleri okuyabilir, ilgi alanıyla alakalı olmasalar bile herhangi bir uzmanlık alanına giren makale ve uzun teknik bilgileri anlayabilir.

C 2: Kullanım kılavuzları, uzmanlık alanına yönelik makaleler ve yazınsal yapıtlar gibi soyut, yapısal ve dilbilgisel açıdan karmaşık hemen hemen tüm metin türlerini kolaylıkla okuyabilir ve anlayabilir.