Malzeme Bilimi ve Malzeme Muayenesi
Prof. Dr. Temel SAVAŞKAN
11. Basım
farkımız, kitaplarımızda ...
ISBN: 978-605-9594-26-4, Nisan 2021, 11. Basım
456 sayfa, (16,5x24 cm2), 1. hamur kitap kağıdı şimdi satın al
Malzeme Bilimi ve Malzeme Muayenesi PDF
Bu kitapta malzeme bilimine ait temel ilke ve konular bilimsel ve teknolojik bir yaklaşım içerisinde ele alınmıştır. Konuların daha da kolay anlaşılmasını sağlamak için birçok yerde metinler şekillerle desteklenmiş ve sayısal örnekler verilerek te konuların anlaşılması kolaylaştırılmıştır.
Bu kitap çeşitli mühendislik dallarına ait ders programlarında okutulan Malzeme Bilimi, Malzeme Bilgisi ve Malzeme Muayenesi gibi derslerin içeriğine ve anlatım sırasına uygun hazırlanmıştır. Şöyle ki, on iki ana bölümden oluşan bu kitabımızın birinci bölümünde malzemelerin atom yapısı, ikinci bölümünde kristal yapıları, üçüncü bölümünde malzemelerin deformasyonu, dördüncü bölümünde alaşımların yapısı, beşinci bölümünde faz diyagramları, altıncı bölümünde demir-karbon alaşım sistemi, yedinci bölümünde çeliğe uygulanan ısıl işlemler, sekizinci bölümünde alaşımlı çelikler, dokuzuncu bölümünde dökme demirler, onuncu bölümünde demir dışı alaşımlar, onbirinci bölümünde metallerin korozyonu ve onikinci bölümünde de tahribatlı ve tahribatsız malzeme muayene yöntemleri verilmektedir. Kitapta yer alan konuların daha iyi anlaşılmasına yardımcı olmak amacıyla hazırlanan klasik ve çoktan seçmeli (test) sorular, örnek sorular bölümünde verilmiştir.
Özenle hazırlanan bu kitabın, başta makine mühendisliği olmak üzere metalurji ve malzeme mühendisliği, gemi inşaatı mühendisliği, endüstri mühendisliği, mekatronik mühendisliği, endüstriyel tasarım mühendisliği, inşaat mühendisliği, elektrik mühendisliği, orman endüstri mühendisliği, maden mühendisliği, jeoloji mühendisliği ve metal eğitimi bölümlerinde öğrenim gören lisans ve lisansüstü öğrenciler ile meslek yüksekokullarının makine ve otomotiv bölümlerinde okuyan öğrenciler için yararlı bir ders kitabı olduğu görüşündeyiz. Ayrıca bu kitabın döküm, plastik şekil verme, tasarım ve imalat, bakım ve onarım, ısıl işlem, malzeme seçimi ve malzeme muayenesi konularında çalışan mühendis ve teknik elemanlara da yararlı olacağı kanaatini taşıyoruz.
|
|
|
|
|
İçindekiler
Önsöz
Genel Giriş
Bölüm 1. Malzemelerin Atom Yapısı
1.1. Giriş
1.2. Atom Yapısı ve Elektron Düzeni
1.3 Atomlar Arası ve Moleküller Arası Bağlar
1.3.1. Birincil Bağlar
1.3.1.1. Metalik Bağ
1.3.1.2. İyonik Bağ
1.3.1.3. Kovalent Bağ
1.3.2. İkincil Bağlar
1.3.2.1. Van der Waals Bağı
1.3.3. Atomlar Arası Uzaklık ve Bağ Enerjisi
Bölüm 2. Kristal Yapılar
2.1 Giriş
2.2 Birim Hücredeki Atom Sayısının Belirlenmesi
2.3 Koordinasyon Sayısı
2.4 Atomsal Dolgu veya Paketlenme Faktörü
2.5 Kristalografik Düzlem ve Yönler
2.5.1 Kübik Yapıdaki Düzlemler
2.5.1.1 Kübik Yapıdaki Düzlemlere Ait Bazı Örnekler
2.5.1.2 Kübik Kafes Yapısının Bazı Düzlemlerindeki Atom Sayısı
2.5.2 Kübik Kafes Yapısında Düzlemsel Atom Yoğunluğu
2.5.3 Kübik Kafes Yapısında Yön Tayini
2.5.4 Kübik Kafes Yapısında Doğrusal Atom Yoğunluğu
2.5.5 Hekzagonal Kafes Yapısındaki Düzlemler
2.5.6 Hekzagonal Kafes Yapısındaki Yönler
2.6 Kristal Yapılı Malzemelerin Kafes Yapılarının İncelenmesi
2.6.1 X-Işını Difraksiyonu
2.6.2 Kafes Sistemlerinde Difraksiyon Koşulları
2.7 Kristalleşme Mekanizması
2.8 Kristal Kusurları
2.8.1 Noktasal Kusurlar (Boyutsuz Kusurlar)
2.8.2 Çizgisel Kusurlar (Bir Boyutlu Kusurlar)
2.8.3 Yüzeysel Kusurlar (İki Boyutlu Kusurlar)
2.8.4 Hacimsel Kusurlar (Üç Boyutlu Kusurlar)
Bölüm 3. Malzemelerin Deformasyonu
3.1 Giriş
3.2 Elastik Deformasyon
3.3 Plastik Deformasyon
3.3.1 Metalik Malzemelerde Plastik Deformasyon Mekanizmaları
3.3.1.1 Kayma
3.3.1.2 İkizlenme
3.3.1.2.1 Kayma ile İkizlenme Arasındaki Farklar
3.3.1.3 Tane Sınırı Kayması
3.3.1.4 Yayınmalı Sürünme
3.4 Çok Kristalli Malzemelerin Plastik Deformasyonu
3.5 Kırılma
3.6 Soğuk Şekil Değiştirmenin Malzemelerin Özelliklerine Etkisi
3.7 Tavlama ve Sıcak Şekil Değiştirme
3.7.1 Toparlanma
3.7.2 Yeniden Kristalleşme
3.7.3 Tane Büyümesi
Bölüm 4. Alaşımların Yapısı
4.1 Giriş
4.2 Alaşımların Sınıflandırılması
4.2.1 Saf Metal
4.2.2 Ara Faz veya Bileşik
4.2.2.1 Metaller Arası Bileşikler veya Valans Bileşikleri
4.2.2.2 Ara Yer Bileşikleri
4.2.2.3 Elektron Bileşikleri
4.2.3 Katı Çözelti
4.2.3.1 Yer Alan Katı Çözeltisi
4.2.3.2 Ara Yer Katı Çözeltisi
Bölüm 5. Faz Diyagramları
5.1 Giriş
5.2 Faz Diyagramlarının Koordinatları
5.3 Faz Diyagramlarının Belirlenmesinde Uygulanan Deneysel Yöntemler
5.4 Gibbs Faz Kuralı
5.5 Sıvı ve Katı Durumlarda Birbiri İçersinde Her Oranda Çözünen İki Metalin Denge Diyagramı
5.6 Difüzyon
5.7 Birbiri İçerisinde Sıvı Durumda Her Oranda Çözünen Katı Durumda ise Hiç Çözünmeyen İki Metalin Faz Diyagramı
5.8 Birbiri İçerisinde Sıvı Durumda Her Oranda Katı Durumda ise Kısmen Çözünen İki Metalin Faz Diyagramı
5.9 Yaşlandırma İşlemi
5.10 Ara Faz veya Metaller Arası Bileşik İçeren Alaşım Sistemi
5.11 Peritektik Dönüşüm Sergileyen Faz Diyagramı
5.12 Bileşenleri Sıvı Durumda Birbiri İçerisinde Kısmen Çözünen Denge Diyagramları
5.12.1 Monotektik Dönüşüm Sergileyen Denge Diyagramı
5.12.2 Sintektik Dönüşüm Sergileyen Denge Diyagramı
5.13 Sıvı ve Katı Durumlarda Birbiri İçerisinde Hiç Çözünmeyen İki Metalin Denge Diyagramı
5.14 Katı Hal Dönüşümleri
5.14.1 Allotropik Dönüşüm
5.14.2 Düzenli-Düzensiz Dönüşüm
5.14.3 Ötektoid Dönüşüm
5.14.4 Peritektoid Dönüşüm
5.14.5 Monotektoid Dönüşüm
5.15 Karmaşık Faz Diyagramları
Bölüm 6. Demir-Karbon Alaşım Sistemi
6.1 Giriş
6.2 Demir-Sementit (Fe-Fe3C) Faz Diyagramı
6.2.1 Demir-Sementit Denge Diyagramındaki Faz ve Yapılar
6.2.2 Demir-Sementit Sistemindeki Faz Dönüşümleri
6.2.3 Çeliklerde Soğuma Sırasında Oluşan İç Yapılar
6.2.4 Demir-Sementit Faz Diyagramı İle İlgili Uygulamalar
6.3 Demir-Grafit (Fe-C) Denge Diyagramı
6.4 Demir ve Çelik Üretimi
6.4.1 Yüksek Fırında Ham Demir (Pik) Üretimi
6.4.1.1 Yüksek Fırın
6.4.1.2 Doğrudan İndirgeme
6.4.2 Çelik Üretimi
6.4.2.1 Çelik Üretim Yöntemleri
6.4.2.1.1 Bessemer Yöntemi 186
6.4.2.1.2 Thomas Yöntemi 187
6.4.2.1.3 Siemens-Martin Yöntemi
6.4.2.1.4 Oksijen Üfleme Yöntemleri
6.4.2.1.4.1 Döner Konverter Yöntemi
6.4.2.1.4.2 LD Yöntemi
6.4.2.1.4.3 LDAC Yöntemi
6.4.2.1.4.4 Kaldo Yöntemi
6.4.2.1.5 Elektrikli Fırın Yöntemi
6.4.3 Çeliğin Katılaşması
6.4.3.1 Kaynar Dökülmüş Çelik
6.4.3.2 Sakin Dökülmüş Çelik
6.5 Kimyasal Bileşimin Çeliğin Özelliklerine Etkisi
6.5.1 Karbonun Etkisi
6.5.2 Kükürdün Etkisi
6.5.3 Manganın Etkisi
6.5.4 Fosforun Etkisi
6.5.5 Silisyumun Etkisi
6.5.6 Azotun Etkisi
6.6 Çeliklerin Sınıflandırılması
6.6.1 Çeliklerin Karbon Oranına Göre Sınıflandırılması
6.6.1.1 Düşük Karbonlu Çelikler
6.6.1.2 Orta Karbonlu Çelikler
6.6.1.3 Yüksek Karbonlu Çelikler
6.6.1.4 Yüksek Karbonlu Takım Çelikleri
6.7 Çeliklerin Türk Standartlarına Göre Gösterimi
6.7.1 Mekanik Özellikleri Esas Alınan Çelikler
6.7.2 Kimyasal Bileşimi Esas Alınan Çelikler
6.7.2.1 Alaşımsız Çelikler
6.7.2.2 Alaşımlı Çelikler
6.7.2.2.1 Az Alaşımlı Çelikler
6.7.2.2.2 Otomat Çelikleri
6.7.2.2.3 Yüksek Alaşımlı Çelikler
Bölüm 7. Çeliklere Uygulanan Isıl İşlemler
7.1 giriş
7.2 Yumuşatma Tavı (Tam Tavlama)
7.3 Normalizasyon (Normalleştirme) Tavı
7.4 Küreselleştirme Tavı
7.5 Gerilme Giderme Tavı ve Ara Tavı
7.6 Su Verme Sertleştirmesi
7.6.1 Martenzitik Dönüşümün Önemli Özellikleri
7.6.2 Kritik Soğuma Hızı
7.7 İzotermal Dönüşüm Diyagramları
7.8 İzotermal Dönüşüm ile Perlit ve Beynit Oluşumu
7.9 Soğuma Eğrileri ve İzotermal Dönüşüm Diyagramı
7.10 Sürekli Soğuma Sırasındaki Dönüşüm
7.11 İzotermal Dönüşüm (İD) Diyagramını Etkileyen Faktörler
7.12 Ostenitleştirme Sıcaklığı ve Ostenitin Homojenliği
7.13 Su Verme İşlemi Sırasında Isı Giderme Mekanizması
7.14 Su Verme Ortamları
7.15 Su Verme Ortamının Sıcaklığı ve Su Verme Yönteminin Soğumaya Etkisi
7.16 Su Verme Sertleştirmesini Etkileyen Faktörler
7.16.1 Parçanın Yüzey Durumu
7.16.2 Büyüklük ve Kütle
7.17 Sertleşme Kabiliyeti
7.18 Sertleşme Kabiliyeti ile İlgili Verilerin Kullanımı
7.19 Temperleme (Menevişleme)
7.20 Kesikli Su Verme Yöntemleri
7.20.1 Martemperleme
7.20.2 Ostemperleme
7.21 Çeliklere Uygulanan Yüzey Sertleştirme İşlemleri
7.21.1 Sementasyon (Karbürleme)
7.21.2 Nitrürleme (Nitrasyon veya Nitrürasyon)
7.21.3 Alevle Sertleştirme
7.21.4 İndüksiyonla Sertleştirme
7.22 Isıl İşlemlerle İlgili Soru ve Cevaplar
Bölüm 8. Alaşımlı Çelikler
8.1 Giriş
8.2 Alaşımlamanın Amacı
8.3 Alaşım Elementlerinin Çeliklerin Yapı ve Özelliklerine Etkisi
8.3.1 Alaşım Elementlerinin Ferrite Etkisi
8.3.2 Alaşım Elementlerinin Karbürlere Etkileri
8.3.3 Alaşım Elementlerinin Demir-Sementit Faz Diyagramına Etkileri
8.3.4 Alaşım Elementlerinin Çeliğin Temperlenme Davranışına Etkileri
8.4 Alaşımlı Çelik Türleri
8.4.1 Paslanmaz Çelikler
8.4.1.1 Martenzitik Paslanmaz Çelikler
8.4.1.2 Ferritik Paslanmaz Çelikler
8.4.1.3 Ostenitik Paslanmaz Çelikler
8.4.2 Rulman Çelikleri
8.4.3 Takım Çelikleri
Bölüm 9. Dökme Demirler
9.1 Giriş
9.2 Beyaz Dökme Demir
9.3 Kır Dökme Demir
9.4 Küresel Grafitli Dökme Demir
9.5 Temper Dökme Demir
9.6 Alaşımlı Dökme Demirler
9.6.1 Alaşımlı Beyaz Dökme Demirler
9.6.2 Korozyona Dirençli Dökme Demirler
9.6.3 Isıya Dayanıklı Dökme Demirler
Bölüm 10. Demir Dışı Alaşımlar
10.1 Giriş
10.2 Alüminyum alaşımları
10.2.1 Alüminyum-Bakır Alaşımları
10.2.2 Alüminyum-Silisyum Alaşımları
10.2.3 Alüminyum-Magnezyum Alaşımları
10.2.4 Alüminyum-Lityum Alaşımları
10.3 Bakır Alaşımları
10.3.1 Bakır-Çinko Alaşımları
10.3.2 Bakır-Kalay Alaşımları
10.3.3 Bakır-Alüminyum Alaşımları
10.3.4 Bakır-Nikel Alaşımları
10.4 Nikel Alaşımları
10.4.1 Nikel-Bakır Esaslı Alaşımlar
10.4.2 Nikel-Krom Esaslı Alaşımlar
10.4.3 Nikel-Molibden Esaslı Alaşımlar
10.4.4 Nikel-Titanyum Alaşımları
10.5 Titanyum Alaşımları
10.6 Çinko Alaşımları
10.7 Kalay Alaşımları
10.8 Kurşun Alaşımları
10.9 Değerli Metaller ve Alaşımları
Bölüm 11. Metallerin Korozyonu
11.1 Giriş
11.2 Korozyon Hücresi
11.3 Korozyonun Meydana Gelişi
11.4 Korozyon Türleri
11.4.1 Homojen Dağılımlı Korozyon
11.4.2 Galvanik Korozyon
11.4.3 Çukurcuk Korozyonu
11.4.4 Aralık Korozyonu
11.4.5 Taneler Arası Korozyon
11.4.6 Gerilmeli Korozyon
11.5 Korozyonun Önlenmesi
11.5.1 Saf Metal Kullanma
11.5.2 Alaşım Elementi Katma
11.5.3 Isıl İşlem Uygulama
11.5.4 Uygun Tasarım
11.5.5 Katodik Koruma
11.5.6 Korozyon Önleyici (İnhibitör) Kullanma
11.5.7 Yüzey Kaplama
11.5.7.1 Metal Kaplama
11.5.7.2 Metal Olmayan Kaplama
Bölüm 12. Malzeme Muayenesi
12.1 Giriş
12.2 Tahribatlı Malzeme Muayenesi
12.2.1 Metalografi Deneyi
12.2.1.1 Optik Metalografi
12.2.1.1.1 Numune Alma
12.2.1.1.2 Numune Hazırlama
12.2.1.1.3 Mikroskobik İnceleme ve Yapısal Değerlendirme
12.2.1.2 Elektron Metalografi
12.2.2 Sertlik Deneyi
12.2.2.1 Brinell Sertlik Deneyi
12.2.2.2 Vickers Sertlik Deneyi
12.2.2.3 Rockwell Sertlik Deneyi
12.2.2.4 Knoop Sertlik Deneyi
12.2.2.5 Malzemelerde Sertlik-Mukavemet İlişkisi
12.2.3 Çekme Deneyi
12.2.3.1 Deneyin Amacı
12.2.3.2 Deneyin Yapılışı
12.2.3.3 Çekme Deneyinden Elde Edilen Veriler
11.2.3.4 Çekme Diyagramının (Gerilme-Birim Uzama Eğrisi) İrdelenmesi
12.2.4 Basma Deneyi
12.2.5 Darbe Deneyi
12.2.6 Yorulma Deneyi
12.2.7 Sürünme Deneyi
12.2.8 Süneklik Deneyleri
12.2.8.1 Eğme Deneyi
12.2.8.2 Erichsen veya Çökertme Deneyi
12.2.9 Burulma Deneyi
12.2.9.1 Kayma Gerilmesinin Belirlenmesi
12.2.9.2 Kayma Elastisite Modülünün Hesaplanması
12.3 Tahribatsız Malzeme Muayenesi
12.3.1 Muayene Yöntemleri
12.3.1.1 Gözle Muayene
12.3.1.2 Girici Sıvı (Penetran) İle Muayene
12.3.1.3 Manyetik Parçacık (Toz) Yöntemi
12.3.1.4 Ultrasonik Muayene Yöntemi
12.3.1.5 Eddy (Girdap) Akımı İle Muayene
12.3.1.6 Radyografi Yöntemi
12.3.1.6.1 X-Işını Radyografisi
12.3.1.6.2 Gama Işını Radyografisi
Örnek Sorular
Ekler
Kaynakça
Dizin
|
|
|
|
|
