ÖNSÖZ

Makina Mühendisliğinde Birimler

Makina Mühendisliğinde Kısaltmalar

Bölüm 1. Makine Mühendisliği Mesleği

1.1 Mühendislik Nedir?

1.2 Tarihçe

1.2.1 Mühendislik Öğretimine Neden Olan Önemli Buluşlar

1.2.2 Makine Mühendisliği Öğretiminin Tarihçesi

1.2.3 Ülkemizde Makine Mühendisliği Gelişimi ve Önemi

1.3 Makine Mühendisliği Mesleği

1.3.1 Makine Mühendisliğinden Doğan Mühendislikler

1.3.2 Neden Makine Mühendisliği?

1.3.3 Makine Mühendisliği Arz-Talep Durumu

1.4 Kişisel Yetenek ve Beceri Gereksinimi

1.5 Makine Mühendisliğinde Yabancı Dilin Önemi

1.6 Çalışma Alanları, Ortamları ve Sorumlulukları

1.6.1 Çalışma Alanları

1.6.2 Çalışma Ortamları

1.6.3 Çalışma (Kariyer) Alanları ve Görevleri

1.6.4 Mesleki Sorumlulukları

1.7 Meslek Etiği ve Tasarım Sorumluluğu

1.8 Öğretimde Kapsanan Dersler

1.9 Yaygın Mühendislik Teknik Araçları

1.9.1 Bilgisayar Kullanımı ve Ticari Yazılım Kullanımı

1.9.2 Test Cihaz ve ekipmanları

1.10 Alıştırmalar

1.11 Kaynakça

2.1. Giriş

2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kavramı

2.2.1. Sağlık Tanımı

2.2.2. Güvenlik Tanımı

2.2.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Tanımı 2

2.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı

2.3.1. Ülkemizde İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı

2.3.2. 6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

2.3.3. İSG Alanında Uluslararası Kuruluşlar

2.4. Elektrikle Çalışmalarda İSG

2.4.1. Aydınlatma Tesisleri

2.4.2. Fiş-priz Sistemleri

2.4.3. Elektrikli Makinaların Bağlantıları

2.4.4. Gerilim Altındaki Bölümler

2.4.5. Seyyar İletkenler

2.4.6. El Aletleri

2.4.7. Elektrik Kaynak Makinalarında Güvenlik

2.5. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Uygulanacak Sağlık ve Güvenlik Şartları

2.5.1. Elektrik Tesisatı

2.5.2. Yangınla Mücadele

2.5.3. Kapalı İşyerlerinin Havalandırılması

2.5.4. Ortam Sıcaklığı

2.5.5. Aydınlatma

2.5.6. İşyeri tabanı, duvarları, tavanı, çatısı

2.5.7. Pencereler, Kapılar, Girişler

2.5.8. Ulaşım Yolları, Merdivenler

2.5.9. Yükleme Yerleri

2.5.10.Çalışma Yerlerinde Hareket Serbestliği (Çalışma Yeri Boyutları ve Hava Hacmi)

2.6. Kaynak İşlerinde İSG

2.7. Kaldırma Araçlarında İSG

2.8. Motorlu Araçlarda İSG

2.9. Basınçlı Kaplarda İSG

2.10. El Aletlerinde İSG

2.11. Bakım-Onarım İşlerinde İSG

2.12. Sağlık ve Güvenlik İşaretleri

2.13. Parlama-Patlama Tehlikesi Kaynakları

2.13.1. Parlama ve Patlama Önlemleri

2.14. Havalandırma ve İklimlendirme

2.14.1. Endüstriyel Ortamlarda Havalandırma Tipler

2.14.1.1. Doğal Havalandırma

2.14.1.2. Mekanik Havalandırma

2.14.2. İklimlendirme

2.14.3. Kapalı Alanlarda Çalışmalarda Alınacak Genel Korunma Önlemleri

2.14.4. Kapalı Alanlarda Kaynak Yapılırken Alınacak Önlemler

2.14.5. Kapalı Alanlarda Çalışmalarda İSG Önlemleri

2.15. Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İSG

2.16. Yüksekte Çalışmalarda İSG

2.17. Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)

2.18. İş Ekipmanlarının Tasarım, İmalat ve Kullanımında İSG

2.19. Atölye Kullanımında İSG Kuralları

2.20. Makina Koruyucuları, Makine Güvenlik Standartları

2.21. İş Kazaları

2.21.1. İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları

2.21.2. Kaza Etkileri

2.21.2.1. Güvensiz Hareketler

2.21.2.2. Güvensiz Şartlar

2.21.3. Makinalarda İş Kazalarına Karşı Genel Güvenlik Kuralları

Alıştırmalar

Kaynakça

Mevzuat Dışı Kaynaklar

Mevzuat        1. Kanunlar 2. Yönetmelikler

Prof. Dr. Hikmet RENDE- Akdeniz Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü

3.1 GİRİŞ

3.2 Tanımlar (Makine-cihaz-alet, Konstrüktör, konstrüksiyon, teknik ressam)

3.3 Tasarım ödevinin tipleri (Yeni konstrüksiyonlar(-Orijinal tasarım)–tamamen yeni fikir, -Uyarlanan tasarım –ürünün gelişimi sonucu –Varyasyon tasarım (variant design (boyutların, şeklin vb. değişimi.) .

3.4 Makine Tasarımı –Tasarım problemlerine yaklaşım

Konstrüksiyon Sistematiği (Metodik Konstrüksiyon), Sistematik tasarımın önemi - Sistematik yaklaşımın temelleri

3.4.1 Fikirden makine teknik resmine dönüşüm süreci

(-İhtiyacın belirlenmesi (Tasarım gereksinimleri)

3.4.2 Tasarımda ödevin tarifi ve istekler listesi

3.4.3 Tasarımda çözüm arama metotları (Çözüm bulma ve değerlendirme –Çözüm bulma yöntemleri)

3.4.4 Çözüm seçeneklerinin seçimi

3.4.5 Şekillendirmenin temel kuralları(Belirsizlik-Basitlik-Emniyet)

3.4.6 Tasarımda son aşama (Detaylı tasarım – Ön ürün (proto-tip) ve Teknik özellikler İmalata uygun dokümantasyonların hazırlanması)

3.5 Konstrüksiyon ilkeleri

3.6 Tasarımda malzemenin önemi

3.7 Tasarım ve kalite ilişkisi

3.8 Tasarım ve maliyet ilişkisi

3.9 Kaynakça

Giriş

Fabrika ve atölyelerde organizasyon yapısı

Ürün geliştirme organizasyonlarının yapısı

Araştırma-geliştirme birimlerinin yapısı

Takım çalışması

Liderlik ve motivasyon

----

Alıştırmalar

Kaynakça

Giriş

Genel teknik problem çözüm yöntemleri

-Problemleri alt bileşenlerine ayırma

-TRIZ kullanımı

-

Birim sistemleri ve birim dönüşümü

Hesaplamalarda anlamlı Basamak hassasiyeti

Mühendislikte tahmin

İletişim becerileri

-Yazılı sunuş

-Grafiksel sunuş

-Teknik sunuşlar

Alıştırmalar

Kaynakça

6.1.Giriş

6.2.Standartlar ve önemi

6.3.Teknik Resim ve Makine Resmi önemi

6.4. İki Boyutlu çizim ve önemi

6.5. Bilgisayar destekli çizim

6.5.1. İki boyutlu imalat resimleri

6.5.2. Katı ve kabuk modelleme

6.6. Makine resminde ölçünün (boyutun) önemi

6.6.1. Ölçme aletleri ve boyut doğrulama

6.6.2.Mastarlar ve doğrusal ölçüm

6.6.3.Koordinat ölçüm aletleri

6.6.3.1. Temaslı ölçüm aletleri

6.6.3.2. Temaslı ölçüm aletleri

6.7. Alıştırmalar

Kaynakça

Giriş

7.1 Kuvvet

7.1.1 Kuvvetin tanımı

7.1.2 Kuvvetin nedenleri

7.1.3 Kuvvetin sınıflandırılması: Dış kuvvetler, iç kuvvetler

7.1.4 Bir kuvvetin matematiksel gösterimi

7.1.5 Kuvvetin ölçülmesi

7.1.6 Kuvvet kanunları

7.2 Moment

7.2.1 Bir kuvvetin momentinin tanımı

7.2.2 Bir kuvvet sistemi tarafından uygulanan eşdeğer moment

7.2.3 Moment hesaplama yöntemleri

7.2.4 Bir momentin fiziksel önemi

7.2.5 Moment hesaplama örnekleri

7.3 Kuvvet çifti, saf moment, Tork

7.3.1 Kuvvet çifti

7.3.2 Saf moment, çiftler ve torklar

7.3.3 Momentin ölçülmesi

7.3.4 Tork üreten mühendislik sistemleri

7.4 Kısıtlar reaksiyon kuvvetleri ve momentleri

7.4.1 Kısıt kuvvetleri

7.4.2 Bir mafsaldaki reaksiyon kuvvet ve momentlerinin yönlerinin belirlenmesi

7.4.3 Kısıt kuvvetleriyle birlikte serbest cisim diyagramı çizimi

7.4.4 Değişik mafsal tiplerinde reaksiyon kuvvet ve momentleri

7.4.5 Temas kuvvetleri

7.5 Sürtünme kuvveti

7.5.1 Sürtünme kuvvetlerinin deneysel ölçülmesi

7.5.2 Sürtünme katsayısının tanımı

7.5.3 Sürtünme katsayısının deneysel değerleri

7.5.4 Statik ve kinetik sürtünme

7.6 Statik kuvvet analizi

7.6.1 Statik Denge

7.6.2 Yapı elemanlarının dengesi

7.6.3 Kuvvet tanımı

7.6.4 Serbest cisim diyagramı

7.6.5 Süper pozisyon prensibi

7.6.6 Dört çubuk mekanizmasının statik kuvvet analizi

7.6.7 Krank-biyel mekanizmasının statik analizi

7.7 Dinamik kuvvet analizi

7.7.1 D’Alembert’s Prensibi

7.7.2 Atalet kuvvetleri

7.7.3 Dört çubuk mekanizmasının dinamik kuvvet analizi

7.7.4 Krank-biyel mekanizmasının statik analizi

Alıştırmalar

Kaynakça

8.1 Malzeme Dünyası

8.1.1. Mühendislik Malzemelerinde Gelişmeler

8.2 Mühendis ve Malzeme

8.3 Mühendislik Malzemeleri

8.3.1. Mühendislik Malzemeleri ve Özellikleri

8.3.1. Fonksiyonel ve Stratejik Malzemeler

8.4 Malzeme Seçimi

8.4.1. Malzeme Seçimi ve Üretim Yöntemleri Arasındaki İlişki

8.4.1. Mekanik Direnci için Malzeme Seçimi

8.4.2. Tribolojik Özellikler (Sürtünme ve aşınma) için Malzeme Seçimi

8.4.3. Korozyon Direnci için Malzeme Seçimi

8.4.4. Termal Direnci için Malzeme Seçimi

8.5. Malzeme Seçimi için Tipik Örnek Çalışmalar

8.5.1. Hava Taşıtı İskeleti (Ana gövdesi) için Malzeme(ler)

8.5.2. Güç Üretimi (motor örneği)Sistem(ler)i için Malzemeler

8.5.3. Deniz aracı (gemi örneği) Gövdesi için Malzemeler

8.5.3. Buhar Türbini için Malzemeler

8.6. Malzeme Karekterizasyonu için Analitik Metodlar

8.6.1 Makro-Mikro Boyutta Tahribatlı Testler

8.6.1. Çekme-Basma Testi

8.6.2. Eğme-Bükme-Burulma Testi

8.6.3. Çentik Darbe (kırma) Testi

8.6.4. Sertlik Testleri

8.6.5. Yorulma Testi

8.6.6. Sürünme Testi

8.6.7. Eriksen Çökertme Testi

8.6.2. Mikro-Nano Boyutta Tahribatsız Testler

8.6.2. Görüntü Teknikleri

8.6.2a. Mikroskop

8.6.3. Elektron Demeti Teknikleri

8.6.4. Elektron ve X-Işını Emisyon Teknikleri

8.7. Bitmiş Ürün(ler) İçin Tahribatsız Testler

8.7.1. Ultrasonik Muayene

8.7.2. Penetrent Sıvı ile Test

8.7.3. Manyetik Partiküller ile Test

8.7.4. Radyografi Testi

8.7.5. Eddy-Girdap Akımları ile Test

8.8. Ürününün Servis Sürecinde Bakım-Kontrol Testleri

8.9. Ürünün Hasar Sonrası Testleri

8.10. Test-Analiz Verilerinin Raporlanması

8.11. Alıştırmalar

Kaynakça

Doç. Dr. Hakan ERSOY- Akdeniz Üniversitesi, Makine Müh. Bölümü

9.1 Giriş

9.2 Parçalarda iç kuvvetler ve gerilme kavramı

9.3 Kuvvet altında cisimlerin şekil değiştirmesi

9.4 Malzemelerin mekanik özellikleri

9.5 Temel zorlanma şekilleri

Eksenel zorlanma

Kesme zorlanması

Eğilme

Burulma

9.6 Birleşik zorlanma

9.7 Burkulma

9.9Alıştırmalar

9.10Kaynakça

Prof. Dr. Necdet GEREN

Giriş

Makine elemanları

-Vidalar, pimler, pernolar

-Mekanik Yaylar

-Rulmanlar

-Kaymalı yataklar

-Dişliler

-Kavramalar, Frenler, Kaplinler ve volanlar

-Kayışlar, zincirler, tel halat ve esnek miller

Sökülebilir, sürekli ve yapıştırmalı bağlantılar

-Vidalı bağlantılar

-Kaynak

-Yapıştırmalı bağlantılar

Alıştırmalar

Kaynakça

11. Giriş

11.1. Ürün Geliştirme ve Ürünün Pazardaki Yaşam Zamanı

11.2. Bilgisayar Destekli Teknolojiler

11.2.1. Kullanılan Programlar

11.3. Bilgisayarlı Bütünleşik İmalat Felsefesi

11.4. Eşzamanlı Mühendislik Sistematiği

11.5. Otomasyon

11.5.1. Otomasyonun Gerekliliği, Karşıtları, Taraftarları

11.5.2. Grup Teknolojisi

11.5.3. Robotlar

11.5.4. Otomatik Depolama Sistemleri

11.6. Bilgisayar Destekli Tasarım/Üretim

11.7. Tasarımda Yeni Yaklaşımlar

11.7.1. İmalat İçin Tasarım

11.7.2. Montaj İçin Tasarım

11.7.3.Demontaj İçin Tasarım

11.7.4.Çevre İçin Tasarım

11.7.5.Bakım İçin Tasarım

11.8. Kalite Kontrol

11.9. Kaynakça

Giriş

12.1. Üretim Yöntemlerine Tarihsel bir Bakış

12.2. Malzeme ve Ürün Üretimi

12.2.1. Malzemelerin Üretim Karakteristikleri

12.2.2. Geleneksel ve Modern Üretim Yöntemleri

12.3.Üretim Yöntemleri ve Uygulama Alanları

12.3.1. Montaj İşlemleri

12.3.1. Kalıcı Birleştirme (sökülemeyen)Yöntemleri

12.3.1. Sökülebilen Yöntemler

12.3.2. İşlem Prosesleri

12.3.2a. Şekillendirme Yöntemleri

* Talaşlı Üretim Yöntemleri

* Talaşsız Üretim Yöntemleri

12.3.2b. Yüzey Modifikasyon İşlemleri

* Termal İşlemler

* Termo-kimyasal işlemler

* Kaplama işlemleri

* Dubleks İşlemler

12.3.3. Modern-Alışılmamış Üretim Yöntemleri

12. 4. Tipik Uygulama/Alıştırma Örnekleri

Alıştırmalar

Kaynakça

GİRİŞ

13.1.Akışkan Tipleri ve Özellikleri

13.1.1.Yoğunluk ve Viskozite

13.1.2.İki Paralel Levha Arasındaki Bağıl Hareketin Oluşturduğu Sürtünmeli Akış

13.1.3.Yüzey Gerilimi ve Kılcallık Etkisi

13.2.Akışkanlar Statiğinde Basınç

13.2.1.Hareketsiz Bir Akışkanda Basınç Değişimi

13.2.2.Manometre ile Basınç Ölçümü

13.2.3.Atmosfer Basıncı

13.3.Akışkanlar Mekaniğinin Temel Denklemleri

13.3.1.Süreklilik Denklemi

13.4.Bernoulli Denklemi ve Akış Boyunca Basınç Değişimi

13.5.Laminer ve Türbülanslı Akım

13.6.Temel Akış İşlemleri

13.6.1.Katı Yüzey ile Akışkan Arasındaki Sürtünme Etkileri

13.6.2.Sınır Tabaka

13.6.3.Akışkanın Cisimler Üzerinde Oluşturduğu Direnç Kuvveti

13.7.Boru Sistemlerinde Akış Analizi

13.7.1.Genelleştirilmiş Bernoulli Denklemi

13.7.2.Sürtünme Faktörü

13.7.3.Laminer Akımda Sürtünme Faktörü

13.7.4.Moody Diyagramı

13.7.5.Türbülanslı Akımda Sürtünme Faktörü

13.7.6.Boru Sistemlerinde Kullanılan Bağlantı Elemanlarının Oluşturduğu Kayıplar

Alıştırmalar

Kaynakça

14.1 Giriş

14.2 Enerji Dönüşümü ve Enerji Analizi

14.2.1 Enerjinin Formları

14.2.2 Enerji Geçişi

14.2.3Termodinamiğin Birinci Yasası

14.2.4 Enerji Dönüşüm Verimleri

14.2.3 Enerji ve Çevre

14.3 Termodinamiğin İkinci Yasası

14.3.1 Isı Makinaları

14.3.2 Soğutma Makinaları ve Isı Pompaları

14.3.3 Carnot Çevrimi

14.4 Entropy

14.4.1 Entropi Dengesi

14.4.2 İzantropik Verim

14.5 Ekserji

14.5.1 İkinci Yasa Verimi

14.5.2 Ekserji Dengesi

14.6 Isı Geçiş Mekanizmaları

14.6.1 Isı İletimi

14.6.2 Isı Taşınımı

14.6.3 Isıl Işınım

14.6 Güç ve Soğutma Çevrimleri

14.6.1 İçten Yanmalı Motor Çevrimleri: Otto ve Dizel Çevrimleri

14.6.2 Gaz Türbini Çevrimi: Brayton Çevrimi

14.6.3 Buhar Türbini Çevrimi: Rankine Çevrimi

14.6.4 Buhar Sıkıştırmalı Soğutma Çevrimi

Problemler

Kaynakça

Giriş

15.1. Makine Teorisi ve Dinamiğine Giriş

15.2. Mekanizmalar ve makine dinamiği

15.2.1. Mekanizmalar, kullanım alanları ve ilgili analiz çalışmaları

15.2.2. Makine dinamiği incelemeleri ve makine tasarımı

15.3. Sistem modelleme ve kontrol

15.3.1. Sistem modelleme teknikleri ve uygulamaları

15.3.2. Kontrol uygulamaları

Alıştırmalar

Kaynakça

Doç. Dr. Erdinç Altuğ- İstanbul Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü

16.1. Giriş

16.2 Mekanik Hareket ve Güç Kaynakları

16.2.1 Yanmalı motorlar

16.3 Elektriksel Hareket ve Güç Kaynakları

16.3.1 Motorlar

16.3.1.1 Doğru Akım Motorları

16.3.1.2 Alternatif Akım Motorları

16.3.1.3 Adım Motorları

16.3.1.4 Elektrik Motoru Seçim kriterleri

16.3.2 Selonoidler ve Röleler

16.4 Hidrolik ve Pnömatik Hareket ve Güç Kaynakları

16.4.1 Doğrusal Hareket

16.4.2 Döner Hareket

16.5 Hibrit ve yenilenebilir enerjiyi

16.6 Alıştırmalar

16.7 Kaynakça

17.1. Bakım Faaliyetlerinin Amacı

17.2. Bakım Faaliyetlerinin Başarıya Ulaşabilmesi

17.3. Arıza Sebepleri

17.4. Bakım Faaliyetlerinin Üretim Akışı, Verimlilik ve Maliyet Üzerindeki Etkileri

17.5. Bakım Politikaları

17.6. Bakım Çeşitleri

17.6.1. Bakım Onarım

17.6.2. Arıza Çıktıkça Bakım

17.6.3. Koruyucu (Periyodik) Bakım

17.6.4. Kestirimci (Durum İzlemeye Dayalı) Bakım

17.6.5. Proaktif Bakım

17.7. Bakım Yönteminin Seçimi

17.8. Alıştırmalar

17.9 Kaynakça

18.1. Giriş

18.2. Robot ve Endüstriyel Robotun Tanımı

18.3. Robotların Sınıflandırılması

18.4. Endüstriyel Robotlar ve Üretimde Uygulama Alanları

18.5. Endüstriyel Robotların Çalışması ve Mekanizması

18.6. Robot Elleri (end effectors)

18.7. Robot Kontrolu

18.8. Robotların Çalışma Özellikleri

18.9. Robotların Programlanması

18.10. Robotların Avantajları ve Dezavantajları

18.11. Günümüz Robot Teknolojisi

18.12. Robot Bilimin Geleceği

18.13. Sorular

14. Kaynakça

Ek A. Uluslararası Makina Mühendisliği Kurumları

Ek B. Makina Mühendisliği Odası

Kaynakça

Dizin