Türk Dili Dersleri

- Yüksek Okul ve Meslek Yüksek Okulları için -

Yusuf ÇOTUKSÖKEN

Cilt 2. Bahar Dönemi

                                               şimdi satın al

Kitap hakkında - Türk Dili Dersleri  (Anlama ve Anlatma:Sözlü ve Yazılı Anlatım, Dil Bilgileri: Türkçe Dilbilgisi, Yazım Bilgileri) yüksekokullarımızın (fakülteler, meslek yüksekokulları, akademiler) Türk Dili derslerinde okutulmak üzere hazırlanmıştır.

Genel çizgileriyle, YÖK’ün çerçeve programına göre hazırlanan kitap, özellikle öğrencilerin anlama ve anlatma becerilerini geliştirmeyi  amaçlamaktadır. Kitabın “Anlama ve Anlatma” başlığını taşıyan bölümünde, hemen her derste, bireysel/toplumsal/evrensel bir kavram, konu, olgu ya da kurum ele alınmakta; seçilen metinler yöntemli okuma ve yorumlama becerisi kazandırmayı hedeflemektedir. Ayrıca her dersin sonunda, yazılı ve sözlü anlatım becerilerini geliştirecek alıştırmalara da yer verilmektedir.

Kitabın “Dil Bilgileri: Türkçe Dilbilgisi” ve “Yazım Bilgileri” bölümleri, bu alandaki kimi eksikleri gidermeyi düşünerek eklenmiştir. Buradaki özet bilgiler ilk elde öğrencilerin gereksinmelerini karşılayacak niteliktedir.

Öğrencilerin genel kültürleri, büyük ölçüde okumaya dayanır; bu nedenle kitaba eklenen “Okunacak Kitaplar Listesi”, değişik alanlarla ilgili bilgilerini zenginleştirmek isteyen öğrenciler için özel bir anlam taşımaktadır. Öğrenciler bu listeden yola çıkıp düzenli bir okuma programı geliştirebilirler ve uygulayabilirlerse, bunun kendilerini yaşamı anlama ve yorumlama bağlamında daha donanımlı duruma getirdiklerini görmekte gecikmeyeceklerdir.

Yusuf Çotuksöken Kitapları ---> www.tdk.com.tr                          inceleyiniz

ÖNSÖZ

Türk Dilinin, üniversitelere ders olarak konulması bence gerçekten olumlu bir gelişmedir. Anadili öğretiminin bütün yaşamı kapsadığı düşünülürse, dil ve yazım bilgileri ile yazılı ve sözlü anlatım bilgilerinin genel bir hatırlatması yapıldıktan sonra inceliklerinin işlendiği bu dersler, gerçekten amacına uygun olarak uygulandığında üniversite öğrencilerine büyük katkıda bulunmaktadır.

Biz de Üniversitelerimizdeki yüksekokullar ile meslek yüksekokullarında kullanılmak üzere hazırladığımız bu kitabımızda YÖK'ün Türk Dili dersi için hazırladığı çerçeve programı esas aldık. Bu derslerde, lise ve üniversite deneyimlerimizden yola çıkarak öğrencilerin anlama (dinleme anlama; okuma anlama), anlatma (konuşma, yazma) becerilerini geliştirirken dilbilgisel bilgilerle anlatım ve yazım yanlışlarının düzeltilmesi doğrultusunda bilgilenme sürecini seçtik.

Türk Dili derslerinde (Güz yarıyılı 14 hafta, Bahar yarıyılı 14 hafta, toplam 28 hafta) izlediğimiz programı her yarıyıl için 7’şer bölümlük iki cilt halinde düzenledik. Her cilt kendi içinde üç anabölümden oluşmaktadır: I. Anlama ve Anlatma, II- Dil Bilgileri, III- Yazım Bilgileri.

Bu ciltte: Anlama ve Anlatma'da, her bölümü bir ya da birbiriyle ilişkili birkaç kavrama ayırdık; bu kavramları işleyen çeşitli türlerde bilgilendirici ve kurgulayıcı yazılar seçtik. Ayrıca birtakım görsel gereçler yerleştirdik. Dil Bilgileri bölümünde, Türkçenin sözdizimi ve anlambilim bakımından gösterdiği özellikleri açıklayıp örneklendirdik. Yazım Bilgileri bölümünde de, yazım imlerini (işaretlerini) örnekler eşliğinde açıkladık. Kısaltmaların yapılış ve yazılış kurallarını açıkladıktan sonra sık kullanılan kısaltmalarının bir dizinini ekledik.

Kitabımız, Üniversitelerde, yüksekokullar ile  meslek yüksekokullarında  bu dersi veren öğretim elemanlarına, bu dersi alan öğrencilere yararlı olursa, bundan ancak mutluluk duyarız. - Yusuf Çotuksöken

Cilt 2. Bahar Dönemi

İÇİNDEKİLER

Önsöz

Öğretmenler İçin

Öğrenciler İçin

Türk Dili Dersinin Tanıtımı

I- ANLAMA VE ANLATMA

1. Bölüm    : Sanatın İşlevi ve Gerekliliği

2. Bölüm    : Anababalar ve Çocukları

3. Bölüm    : Savaş Kültüründen Barış Kültürüne

4. Bölüm    : İnsan Hakları

5. Bölüm    : Cumhuriyet, Demokrasi ve Laiklik

6. Bölüm    : Dostluk, Sevgi, Güven, Hoşgörü

7. Bölüm    : Ulusçuluk (Milliyetçilik), Yurtseverlik

II- DİL BİLGİLERİ

1. Bölüm : Sözdizimi: Türkçe’nin Sözdizimi Özellikleri (*Öbek *Tamlama *Tümcenin kurucu ögeleri: Özne-Yüklem-Tümleç(ler).*Yüklemde Kişi ve Sayı *Yüklemde Zaman, Kip, Görünüş *Tümce Türleri: Düz Tümce, Devrik Tümce *Tümce Çözümlemeleri)

2. Bölüm : Anlambilim: Türkçe’nin Anlambilim Özellikleri (*Türkçenin Sözvarlığının Kavramsal Özellikleri *Kökenbilim (etimoloji) *Anlam: temel anlam, yananlam(lar) *Anlam olayları *Eşanlamlılık-Karşıtanlamlılık *Eşadlılık *Türkçe’de Benzetme, Aktarmalar *Sözcükler *Deyimler *Atasözleri *Kalıpsözler *İkilemeler *Terimler)

3. Bölüm : Türkçe Kullanımındaki Yanlışlar: Anlatım Bozuklukları, Dil Yanlışları

III- YAZIM BİLGİLERİ

1. Bölüm : Yazım İmleri (İşaretleri) ve Kullanıldığı Durumlar (*Düzeltme imi * Nokta *Virgül * Noktalı Virgül *İki Nokta * Üç Nokta *Soru İmi * Ünlem * Kısa Çizgi * Uzun Çizgi *Eğik Çizgi *Tırnak İmi  *Tek Tırnak İmi * Denden İmi, * Ayraç, Yay Ayraç * Köşeli Ayraç *Kesme İmi * Yazıda Kullanılan Öbür İmler)

2. Bölüm : Kısaltmaların Yapılış ve Yazılış Kuralları

3. Bölüm : Kısaltmalar Dizini

Kaynakça

Yazarımız

       Dizin

 Türk Dili II Dersinin Tanıtımı 

Dersin adı                        : TÜRK DİLİ  II (Bahar Yarıyılı)

Dersin kodu                    :                             

Saat/kredi                        : Haftada 2 saat/ 2 kredi

Öğretim elemanı            :                             

Telefon                             :                             

Amaçlar:

·       Öğrencilere Türk dilinin özelliklerini, işleyiş kurallarını sezdirmek, örnekleriyle göstermek;

·       Okuduğu, dinlediği/okuduğu bir metni ya da izlediği bir programı doğru olarak anlayabilmesinin ve yorumlayabilmesinin kurallarını öğretmek;

·       Öğrencilere duygularını, düşüncelerini, tasarladıklarını, izlenimlerini, gözlemlerini, yaşantılarını, söz ve yazıyla doğru ve etkili olarak (sözlü ve yazılı biçimde) anlatma becerisi ve alışkanlığı kazandırmak;

·       Öğrencilerin değişik türlerdeki yazılı ve sözlü metinler aracılığıyla yeni sözcükler öğrenmelerini sağlamak ve bu yolla sözvarlığını geliştirmek;

·       Öğrencilere kitap okuma, bilimsel/kültürel/sanatsal etkinliklere katılma alışkanlığı kazandırmak;

·       Öğrencilere bilimsel, eleştirel, sorgulayıcı, yorumlayıcı, yaratıcı, yapıcı düşünme alışkanlığı kazandırmak;

·       Öğrencilere, duygu, düşünce, izlenim vb hemen her ortamda yazılı (makale, deneme, röportaj, anı, gezi yazısı vd) ve sözlü (açıkoturum, konferans, sunum, tartışma, münazara vd) olarak etkili biçimde dile getirme alışkanlığı kazandırmak;

·       Öğrencilere, Türkçenin söyleyiş (vurgulama, tonlama, duraklama, ulama vb)  özelliklerine uyma alışkanlığını kazandırmak;

·       Öğrencilere yazım (imla) kurallarına uyma, yazım (noktalama) imlerini (işaretlerini) yerli yerinde kullanma alışkanlığı kazandırmak...

Öğrenim Çıktısı: Türk Dili I ve II dersini alan öğrenciler;

(a)  genel kültür ve kendi eğitim alanlarına giren bilimsel, kültürel, sanatsal konularda yazılmış yazıları/kitapları okuyup etkinlikleri dinleyip/izleyip anlayabilirler;

(b) bilimsel, sanatsal, kültürel konularda bilgilendirici türlerde (makale, deneme, söyleşi, röportaj, anı, mektup, gezi yazısı, eleştiri, vd) ortalama 400-500 (kimi özel durumlarda bu sayı artabilir) sözcüklük yazı hazırlayabilirler; resmi yazışma tekniklerinde (iş mektubu, resmi mektup; tutanak, rapor vb) verilen görevleri yerine getirebilirler;

(c)  öğrenim gördüklerinde alanlarda araştırma yapıp sonuçlarını bilimsel inceleme olarak sunabilirler;

(ç)  genel ve özel (alan bilgileri içine giren) alanlarda konuşma metni hazırlayıp bunları topluluk karşısında anlatabilirler;

(d) kitle iletişim araçlarında açıkoturum/panel gibi toplantılara katılıp görüşlerini derli toplu dile getirebilirler;

(e)  yazım kuralları ve işaretlerini (imlerini) yerli yerinde kullanabilirler, vd

Öğretim Biçimi: Anlatma, tartışma, grup çalışması, ders içi ve dışı ödevler ve  projeler

Sınavlar: Arasınavı ve Yarıyıl sonu sınavı

Ölçme ve Değerlendirme:  Arasınavı % 40, Yarıyıl sonu sınavı % 50 ve Ödev, proje % 10.

Ödev ve Proje: Deneme, roman, tiyatro türünde kitapları inceleme // Makale, köşeyazısı, şiir, öykü, anı, özgeçmiş, yaşamöyküsü, karikatür, fotoğraf  vb’yi inceleme, yorumlama.

Uyarılar:

1.   Her derste yoklama yapılır. Öğrenciler, derslere vaktinde gelmekle yükümlüdür ve  % 70 oranında devam etmek zorundadırlar.

2.   Öğrenciler sınıfa ders notları (ve kitapları) ile gelirler.

3.   Her öğrencinin bir Yazım Kılavuzu ve bir Türkçe Sözlük'ü olmak zorundadır. İstendiğinde bunlar sınıfa getirilir.

Saygıdeğer öğretim elemanları,

Üniversitelerimizde (yüksekokullar, meslek yüksekokulları) okuyan öğrencilerimiz için hazırladığımız bu kitabımızda, kavramsal öğrenmeyi temel aldık, bu nedenle de metinlerin bu kavramlar bağlamında seçiminde özel bir titizlik gösterdik. Metin seçiminde doğru ve güzel Türkçe kullanımı, bilgilendiricilik, estetik kaygılar önde geldi.

Türk Dili Dersleri adlı bu kitap, seçmeci yöntem’e göre hazırlanmıştır. Bu yöntemde, öğretici, ortam ve bağlama uygun olarak neleri, nasıl yapabileceğini, bu süreçte hangi araç ve gereçleri kullanabileceğini özgür seçimiyle belirler. Başvuru kitaplarından istediğince yararlanır.

Öğretmensiz bir eğitim/öğretim düşünülemez. Öğretmen bugün eğitim ortamında ancak kılavuz/yönetici/düzenleyici konumunda olmalıdır. Şöyle: 50 dakikalık bir dersin en çok 10-15 dakikasını kullanmalı, zamanın büyük bölümünü, öğrencileri derse katarak onlara kullandırmalı, öğrencilerine tartışma ortamı sağlamalı, dengeli bir hoşgörü göstermeli, disiplin konusunda tatlı sert bir tutum takınmalı, her şeyden önce de kendisini ve dersini öğrencilerine sevdirmelidir.

Kitabımız, kredili ders sistemine uygun olarak hazırlandı; GÜZ yarıyılının dersleri 7 bölüm, BAHAR yarıyılının dersleri de 7 bölümden oluşmaktadır. Her bir bölümün başında içerik bilgileri yer almaktadır. Bölüm içinde öğrenilen bilgiler, “Uygulama” adını taşıyan bölümdeki alıştırmalarla sınanır.

Ölçme-değerlendirme, öğretim sürecinde çok önemlidir: Öğrencilere, neleri öğretmeyi amaçladık? Öğrenciler, bunlardan ne kadarını öğrenebildiler? Biz öğretmenler bu bölümde nelerin iyi öğrenilmesini, davranış biçimine dönüştürülmesini istiyorduk? Sınama beklediğimiz sonuçları verdi mi? Bu sonuçları nasıl değerlendirmeliyiz? Başarı beklediğimiz gibi değilse ne gibi önlemler almalıyız, ne gibi geri besleme çalışması planlamalıyız? vb.

Ölçme-değerlendirme sonucunda sınıfın dörtte üçü ortalama 70 ve üstünde puan aldıysa, yaptığımız öğretimin başarılı olduğuna karar verebiliriz.

Kitabın sonunda bu kitabı hazırlarken yararlandığımız kaynakların adlarını belirttik.

Akademik bilimsel ve üniveriste kitapları,  dilbilim kitapları...