Türk Halk Müziği

- Ulusal Türk Müziği  -

H. Zeki BÜYÜKYILDIZ

Türk Halk Müziği: Kültür Taşıyıcılığı, Tarihi ve Sınıflandırmaları

Kitap hakkında.

Bu kitap "Türk Halk Müziği" teoriğinin temeli niteliğindedir. Halk müzikleri ulusların kültürlerini yansıtan bir öğe olduğu gibi, aynı zamanda geçmişten günümüze, günümüzden geleceğe, nesilden nesle kültürün aktarılmasında önemli etkisi ve katkısı olan kültür taşıyıcıları olduğundan kitabın ilk bölümünde “Kültür” konusu ve müzik kültürü ele alınmıştır. Kültürün üretim araçları konusuyla kitle kültürü ve kültür endüstrisi, bölge kültürü, küreselleşme ve küreselci yerelleşme ve ayrıca küreselleşmenin kültürel etkileri irdelenmiştir. Kültürün yeniden-üretimi ve kültür taşıyıcıları, Türkiye’de kültürün yeniden-üretiminde ve taşınmasında halk müziğinin yeri ve halk müziğinin toplumla etkileşimi konusundaki görüşler incelenmiştir.

Kitabın ikinci bölümünde, halkbilim (folklor) konusu ve halkbilimin ulusal kültüre katkıları üzerinde durulmuş, folklorun önemli dallarından ve ulusal kültürümüzün yapı taşlarından biri olan “Türk Halk Müziği (Ulusal Türk Müziği)“ genel bir bütün olarak ele alınmıştır. Halk ve halk müziği kavramları irdelenerek, ana hatlarıyla dünyada ve Türkiye’de halk müziğinin tarihi ortaya konmuştur. Genel sınıflandırmanın yanı sıra, "Türk Halk Müziği" -farklı bir bakışla- üretimi açısından tekrar sınıflandırılarak, yeni bir yaklaşım ortaya konmaya çalışılmıştır. İşlenen konular arasında ayrıca Türk Halk Müziği’nin çeşitli yönlerden sınıflandırmaları ve ölçüleri (usûlleri) de yer almaktadır.

Kitap ayrıca, Türk Halk Müziği’ne katkısı olan birçok kaynak kişinin, eski ve günümüz sanatçısının resimleriyle zenginleştirilmiştir.

Arka kapak yazısı -

Türkülerimiz, “ zihinsel coğrafya”mızın melodilere, sese bürünmüş halidir. İçimizde gizlenen “bamteli”mize vurduğunda yüreğimizi kavrar, alır götürür; farklı zamanlara, ortamlara, yaşamlara, öykülere...

Bizi biz yapan kültürel kodlarımızın, bir ezginin notalarına sinmiş biçimidir türkülerimiz. Ancak günümüzde kültürel üretim, kitleselleştirme, daha çok tükettirme kaygısı ile işliyor ve müziğin zenginleştirici tonları, yerini tek tipleşmeye bırakıyor.

Zeki Büyükyıldız’ı imkânsızı başarırken izleme şansını elde ettim. Kendisinin türkülerimize duyduğu aşk ve coşkuyla bu çalışmayı gerçekleştirme sürecine tanık oldum. Büyükyıldız’ın Türk Halk Müziği’ne duyduğu sevgi ile gerçekleştirdiği eseri, eminim her okuyanı türkülerimize karşı sorumlu/zorunlu kılacaktır. - Prof. Dr. Nurdoğan Rigel

 * * *

Ulu önder Atatürk kültür kavramını veciz olarak “Kültür, zeminle mütenasiptir. O halde milletin seciyesidir” şeklinde tanımlanmıştır. Özetle “kültür”ün bir ulusun karakteri olduğunu ifade eder. Türk ulusunun tarihini, yaşantısının her safhasını, geleneklerini, geleneksel ahlâk kurallarını, arı dilini, asırlar boyu bünyesinde taşımak suretiyle günümüze intikalinde önemli bir işlevi yerine getiren halk müziğimiz, kültürümüzün en önemli unsurunu oluşturan manevî değerler bütünüdür. Zira Türk insanının yüreği türkülerinde çarpar.

Çeşitli tanımlamalarda da yer aldığı gibi, halk müziğimiz halkımızın vicdanında geniş yer tutmuş olması sonucu zaman ve zemin içerisinde yaygın olma niteliğini taşımaktadır.

Günümüzde yeni nesillerin zihinlerinin bulanmasına ya da yanlış yönlenmelerine sebebiyet veren hatalı tutumlar ve gelişigüzel ferdî uygulamalar, halk müziği kavramının kargaşaya dönüşmesi ve mahiyetinin belirsizleşmesi sonucunu doğurmaktadır. Söz konusu kavram kargaşasının yanısıra aslî karakterinin bozulmaya yüz tutuyor olması gözler önündedir. Bu yönde yıllarca büyük hassasiyet ve titizlik gösteren en ciddi yayın kuruluşumuzun dahi çelişkiler sergilediği herkesin malûmudur.

Sayın Zeki BÜYÜKYILDIZ’ın uzun araştırmalar sonunda vücuda getirdiği bu eserin Türk Halk Müziği kavramının içerdiği hususların çeşitli görüşler çerçevesinde de ifadesini bulmuş şekliyle ortaya konulması her türlü takdirin üzerinde bir çalışmadır.

Bu değerli çalışmanın, kişilere göre değişen ölçütler doğrultusunda yapılmakta olan hataların bertaraf edilmesine yardımcı ve vesile olması umuduyla sayın BÜYÜKYILDIZ’ın daha pek çok başarılı çalışmalara imza atmasını dilerim. - Yücel Paşmakçı

 İÇİNDEKİLER

 KÜLTÜR KAVRAMI

      Sözlü Kültür

         Sesli Sözün Etkisi 18 Sözlü Ezber

Yazılı Kültür

 Yazının Ulusal Dil Oluşumuna Katkıs

 MÜZİK KÜLTÜRÜ

Aristo’ya Göre Müzik Eğitimi

Platon’a Göre Müziğin Önemi

Huizinga’nın Müzik Hakkındaki Görüşleri 

Adorno’nun Müzik, Müziğini Üretimi, Tüketimi ve Yeniden-Üretimi Hakkındaki Düşünceleri

Müzikte Yabancılaşma ve Hafif Müzik

Operanın İşlevindeki ve İzleyicisindeki Değişimler

Klasik Batı Müziği’nde Halk Müziğinin Yer                 

 KÜLTÜRÜN ÜRETİM ARAÇLARI

Kitle Kültürü ve Kültür Endüstrisi 

Bölge Kültürü (Yerel Kültürler)

Küreselleşme ve Küreselci Yerelleşme

Küreselleşmenin Kültürel Etkileri

 KÜLTÜRÜN YENİDEN-ÜRETİMİ VE YAYMA ARAÇLARI (KÜLTÜR TAŞIYICILARI)

Halk Müziğinin Kültürün Yeniden-Üretim Aracı ve Kültür Taşıyıcısı Olarak İşlevi

Anadolu Efe ve Yâren Dernekleri (Muhabbet Toplantıları)                                  

Halkevleri

Dernekler ve Gençlik Örgütler

Halk Müziğinin Eğitimdeki Yeri ve Müziğin Toplumla Etkileşimi

 2. BÖLÜM

TÜRK HALK MÜZİĞİ (ULUSAL TÜRK MÜZİĞİ)

HALK MÜZİĞİNİ İÇEREN BİLİM DALI OLARAK HALKBİLİM (FOLKLOR)

Halkbilimin (Folklorun) Konuları – Kadroları – 

Halkbilimin (Folklorun) Amacı ve Yararları

Halkbilimin (Folklorun) Ulusal Kültüre Katkıları

 HALK MÜZİĞİ KAVRAMI

Ses

Müzik

Halk Kavramı

Halk Müziğinin Tanımı

Bazı Müzik Adamlarına Göre “Halk Müziği” Kavramı

 HALK MÜZİĞİ ÇALIŞMALARI

Dünyada Halk Müziği Araştırmaları

Türkiye’de Halk Müziği Araştırmaları

         1913 Yılına Kadarki Dönem

         1913 Yılından Sonraki Dönem

      Cumhuriyet Öncesi (1913 – 1923)                          

      Cumhuriyet Dönemi                        

Dârülelhan (İstanbul Konservatuarı)

Türk Halk Bilgisi Derneği ve Halkevleri

Ankara Halkevi ve Béla Bartók

Türk Dil Kurumu

Ankara Devlet Konservatuarı (Resmî Derlemeler)

Radyolar ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT)

Halk Oyunlarını Yaşatma ve Yayma Tesisi

Milli Kütüphane                                                             

Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma

ve Geliştirme Genel Müdürlüğü

Diğer Çalışmalar                                 

 TÜRK HALK MÜZİĞİ (ULUSAL TÜRK MÜZİĞİ) ÜRÜNLERİNİN GENEL SINIFLANDIRILMASI 

Anonim Halk Müziği

Türkü Kavramı

Âşık Müziği 

 TÜRK HALK MÜZİĞİ ÜRÜNLERİNİN GENEL SINIFLANDIRILMASINDA “YENİ YAKLAŞIM”

Üreteni (Yakıcısı - Yaratıcısı - Bestecisi) Bilinmeyen Halk Müziği

         Anonim (Âşık Müziği Dışı) Halk Müziği

         Anonim Âşık Müziği

Üreteni (Yakıcısı - Yaratıcısı - Bestecisi) Bilinen Halk Müziği

Geleneksel Halk Sanatçılarının Yarattığı Halk Müziği

Üreteni Bilinen Âşık Müziği  

 TÜRK HALK MÜZİĞİ’NİN ÖLÇÜ (USÛL) ve ŞEKİL (FORM) AÇISINDAN SINIFLANDIRILMASI

         Kırık Havalar

         Uzun Havalar

 TÜRKÜLERİN KONULARINA (İÇERİKLERİNE) GÖRE SINIFLANDIRILMASI

         Aşk Türküleri

         Doğa Türküleri

         Tören-Düğün Türküleri

         İş ve Esnaf Türküleri

         Hapishane Türküleri

         Ölüm Türküleri (Ağıtlar)

Askerlik Türküleri

         Ninniler

TÜRK HALK MÜZİĞİ’NDE ÖLÇÜLER (USÛLLER)

         Ana Usûller

         Birleşik Usûller

         Karma Usûller

KAYNAKÇA

DİZİN

Kültür kitapları için www.toroslu.com

Sektörel Eğitim Enstitüsüs "post-Edu Enstitütüsü"

Ziya Çölkesen. Döne Hatun Araştırma ve Uygulama Merkezi.