Spor ve Egzersizde Vücut Biyomekaniği
Prof. Dr. Serap İNAL
Bu kitap vücut mekaniği kapsamında insan hareketlerinin incelenmesinde ve geliştirilmesinde etkin olan biyomekanik kuralları, fizik, matematik ve kinezyoloji (hareket bilimi) ile birleştirerek uygulamalı bir şekilde sunmayı amaçlamıştır. Hedef okuyucu kitlesi çok disiplinli olarak düşünülmüştür. Kas-iskelet sistemi ve hareketleri ile ilgilenen her disiplinden kişiye, hekimlere, özellikle ortopedi ve travmatoloji ve spor hekimliği uzmanlık alanlarına, fizyoterapistlere, özellikle spor fizyoterapistlerine, ergoterapistlere (uğraşı terapistlerine), spor bilimcilere, antrenörlere, mühendislere özellikle, elektrik ve elektronik, bilgisayar, mekatronik ve biyomedikal mühendislerine, spor eğitimcilerine, antrenörlere, beden eğitimi öğretmenlerine ve elit düzeyde spor yapan amatör ve profesyonel sporculara yönelik olarak bir kaynak kitap şeklinde hazırlanmıştır. Bu kitap aynı zamanda, yukarıda bahsedilen meslek alanlarında eğitim ve öğretimlerini görmekte olan öğrencilere ders kitabı olması amacıyla pedagojik bir bakış açısından hareketle kaleme alınmıştır.
Okuyucuların kitaptan yararlanırken, konuya aktif bir şekilde katılmalarını sağlamak amacıyla; içerikteki biyomekanik ilkelerin, vücudun kinestetik hissinin algılanması ile özümsenmesi ve uygulamaya geçirilebilmesinin işlevsel yapısı aktarılmıştır. Bu nedenle günlük yaşamda kullanılan basit alışılagelmiş hareketlerin veya bir olimpik sporcunun gerçekleştirdiği karmaşık hareketlerin oluşumunda ve kontrolünde etkin olan anatomik, kinezyolojik, fizyolojik özellikler ve bunların etkileşiminin fiziği irdelenmiştir.
Türkiye'nin İnternet kitapçısı; online kitap satış ---> www.tdk.com.tr şimdi satın al
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
Bölüm 1. BİYOMEKANİĞİN SPOR VE EGZERSİZDE YERİ
1.1. Biyomekanik Nedir?
1.1.1. Biyomekanik ve Kinezyoloji Arasındaki İlişki Nedir?
1.2. Spor ve Egzersiz Biyomekaniği Tanımları
1.3. Biyomekanik Terimleri
1.3.1. Mekanik
1.3.2. Statik ve Dinamik
1.4. Özet
1.5. Sorular
Bölüm 2. VÜCUDUN REFERANS DÜZLEMLERİ
2.1. Kardinal Referans Düzlemler
2.2. Sekonder Referans Düzlemleri
2.3. Vücudun Koordinat Sistemi
2.4. Yerçekimi Merkezinin Yeri
2.4.1. Yerçekimi Merkezinin Yerden Yüksekliğinin Saptanması
2.4.2. Yerçekimi Hattının Geçiş Yerinin Saptanması
2.5. Özet
2.6. Sorular
Bölüm 3. DURUŞ / POSTÜR
3.1. Duruşa Etki Eden Faktörler
3.2. Postüral Kontrol
3.2.1. Vestibular Sistemin Kontrolü
3.2.2. Serebellar Sistemin Kontrolü (Beyinciğin Kontrolü)36
3.2.3. Görme Sisteminin Kontrolü
3.2.4. Proprioseptif Sistemin Kontrolü
3.3. Düzgün - Normal - Doğru Duruş
3.4. Özet42
3.5. Sorular
Bölüm 4. DENGE
4.1. Statik Denge
4.2. Dinamik Denge
4.3. Özet
4.4. Sorular
Bölüm 5. DOĞRUSAL KİNEMATİK
5.1. Hareket
5.1.1. Doğrusal Hareket
5.1.2. Açısal Hareket
5.1.3. İnsan Vücudunda Görülen Hareketler
5.1.3.1. Sallanma Yuvarlanma Hareketi
5.1.3.1. Kayma Hareketi
5.2. Pozisyon
5.3. Yer Değiştirme
5.4. Sürat ve Hız
5.4.1. Sürat
5.4.2. Hız
5.5. Hızlanma – İvme (Akselerasyon - Deselerasyon)
5.6. Özet
5.7. Sorular
Bölüm 6. AÇISAL KİNEMATİK
6.1. Açısal Pozisyon ve Açısal Yer Değiştirme
6.1.1. Açısal Hız
6.1.2. Çizgisel (Yörüngesel) Hız
6.2. Açısal İvme - Hızlanma
6.3. Dönme Frekansı
6.4. Özet81
6.5. Sorular
Bölüm 7. KİNETİK
7.1. Dış Kuvvetler
7.1.1. Yerçekimi Kuvveti – Gravite Kuvveti 86
7.1.2. Yer Reaksiyon Kuvveti – Normal Kuvvet
7.1.3. Sürtünme – Friksiyon Kuvveti
7.1.4. Sürtünme Kuvvetine Etki Eden Durumlar
7.2. İç Kuvvetler
7.2.1. Aktif Kuvvetler
7.2.1.1. Kasın Tipi
7.2.1.2. Kaslardaki Lif Düzeni
7.2.1.3. Kasın Boyundaki Değişikler
7.2.1.4. Kasın Enine Kesit Alanı103
7.2.1.5. Kasın Lif Tipi107
7.2.1.6. Kasın Kasılma Tipi 110
7.2.1.7. Kasın Fonksiyonu 115
7.2.2. Pasif Kuvvetler 119
7.2.2.1. Eklem Kıkırdağı ve Etki Eden Kuvvetler 119
7.2.2.2. Ligamentler ve Etki Eden Kuvvetler 121
7.2.2.3. Tendonlar ve Etki Eden Kuvvetler129
7.2.2.4. Kemiğe Etki Eden Kuvvetler 131
7.3. Aktif ve Pasif Kuvvetlerin Vücudun Fiziksel Yapısına Etkileri 136
7.4. Özet
7.5. Sorular
Bölüm 8. NET KUVVET VE DEĞERLENDİRİLMESİ
8.1. Net Kuvvetin Bileşenleri
8.1.1. Dikey Harekette Net Kuvvet
8.1.2. Eğilimli Harekette Net Kuvvet
8.1.3. Dikey ve Eğilimli Harekete Yer Reaksiyon Kuvvetini Etkisi
8.2. Net Kuvvetin Hesaplanması
8.2.1. Kuvvetler Aynı Doğru ve Düzlemden Uygulanıyorsa
8.2.2. Farklı Düzlem ve Açılardan Uygulanan Kuvvetler
8.2.2.1. Trigonometrik Yöntem
8.2.2.2. Geometrik Yöntem
8.2.3. Kuvvetin Yönünün Net Kuvvete Etkisi151
8.3. İtme (İmpuls) ve Moment İlişkisi
8.4. Kas - Kemik Kaldıraç Sisteminde Net Kuvvet
8.4.1. İnsan Hareketlerin Analizinde Kas - Kemik Kaldıraç Sistemi
8.4.1.1. İnsan Vücudunda Kaldıraç Sistemleri
8.4.1.2. Vücut Yap. Kas-Kemik Kaldıraç Sis. Sağ. Olumlu Etkiler
8.4.2. Kas - Kemik Kaldıraç Siteminde Hareket ve Denge
8.5. Özet
8.6. Sorular
Bölüm 9. TORK - DÖNDÜRME MOMENTİ
9.1. Eklemlerdeki Moment Kuvvet - Tork
9.1.1. İç Kuvvetlerin Yarattığı Moment Kuvvet - Tork
9.1.2. Dış Kuvvetlerin Yarattığı Moment Kuvvet - Tork
9.2. Sporda Tork - Moment Kullanımı
9.2.1. Kuvvet Çifti ve Spor Hareketi
9.2.2. Sporda Moment ve Hareketin Yönü
9.2.3. Atalet Momenti ve Torka Etkisi
9.2.4. Diğer Uygulamalar
9.2.4.1. Sallanma Hareketi ve Tork-Moment
9.2.4.2. Yerçekimi Merkezi ve Tork Moment
9.2.4.3. Kuvvet Eğitimi ve Tork
9.3. Özet
9.4. Sorular
Bölüm 10. DENGE: STATİK VE DİNAMİK POZİSYONLARDA DURUŞUN KORUNMASI
10.1. Statik Durumda Denge
10.1.1. Dik Ayakta Durma Anında Binen Yükler 180
10.1.1.1. Pelvis (Basen) ve Yere Binen Yükler 180
10.1.1.2. Bele Binen Yükler 182
10.1.2. Tek Ayak Üstünde Durma Anında Binen Yükler 182
10.1.2.1. Basen ve Yere Binen Yükler 180
10.1.3. Oturma Pozisyonda Binen Yükler 184
10.1.3.1. Bele Binen Yükler 184
10.2. Dinamik Durumda Denge 185
10.2.1. Öne Eğilme Anında Binen Yükler
10.2.1.1. Dizler Ekstansiyonda Öne Eğilme
10.2.1.2. Dizler Fleksiyonda Öne Eğilme
10.2.2. Dik Dururken Ağırlığı Taşıma
10.2.2.1. Yükün Baş Üstünde Taşıması
10.2.3. Yükün Çift veya Tek El ile Taşınması
10.3. Özet
10.4. Sorular
Bölüm 11. AKIŞKAN BİYOMEKANİĞİ
11.1. Akışkanın Yüzdürme Kuvvetleri
11.1.1. Akışkanın Basıncı
11.1.2. Akışkanın Yüzdürme Kuvveti
11.1.3. Akışkan Akımları
11.1.4. Suyun Yoğunluğu
11.1.5. Yüzeyde Kalma ve Tork Kuvveti
11.2. Akışkanın Dinamiği
11.2.1. Dinamik Akışkan Kuvvete Etki Eden Faktörler
11.2.1.1. Akışkanın Yoğunluğu
11.2.1.2. Cismin Şekli
11.2.1.3. Bağıl Hız
11.3. Dinamik Kuvvetin Bileşenleri
11.3.1. Çekme-Sürükleme-Sürtünme Kuvveti
11.3.1.1. Yüzeysel Çekme-Sürtünme
11.3.1.2. Şekle Bağlı Çekme - Profil Çekme - Sürtünme
11.3.1.3. Şekil ve Yüzey Sürtünmenin Kullanımı
11.3.2. Akışkanın Kaldırma Kuvveti Teorileri
11.3.2.1. Bernoulli Teorisi
11.3.2.2. Vortis - Girdap Teorisi
11.3.2.3. Magnus Etkisi
11.4. Özet
11.5. Sorular
Bölüm 12. ATIŞ BİYOMEKANİĞİ
12.1. Atışta Kinetik Halka Mekanizması
12.2. Atışa Etki Eden Faktörler
12.2.1. Kütle
12.2.2. Atış Kuvveti
12.2.3. Eğirimli veya Eğirimsiz Atışlar
12.2.4. Vücudun Rotasyon Eksenleri
12.2.5. Omuz Kuşağı Kompleksi225
12.3. Atış Tipleri
12.3.1. Alçak Atış
12.3.1.1. Çekiç Atışı
12.3.2. Yüksek Atış
12.3.2.1. Gülle Atışı
12.3.2.2. Cirit Atışı
12.3.3. Yandan Atış
12.3.2.1. Disk Atışı
12.4. Özet
12.5. Sorular
Bölüm 13. ÇARPMA ÇARPIŞMA ZIPLAMA
13.1. Çarpışmada Nesnelere Etki Eden Kuvvetler 243
13.1.1. Çarpışan Nesnelerin Fiziksel Özelliklerinin Etkisi 245
13.1.2. Çarpma - Çarpışma Hızı247
13.2 . Çarpma - Çarpışma Şekilleri 248
13.2.1. Sabit Yüzeye Eğimli Vuruşlar 249
13.2.2. Hareketli Yüzeylerin Oblik Vuruşları 251
13.3. Çarpışma ve Çarpışmalarda Eğirim ve Friksiyonun Etkisi 253
13.4. Özet255
13.5. Sorular 255
Bölüm 14. YÜRÜME VE KOŞMA 257
14.1. Yürüme 258
14.1.1. Yürümenin Nörofizyolojik Temelleri 258
14.1.2. Yürüme Devri 260
14.1.3. Yürümenin Yer ve Zamana Bağlı Özellikleri 261
14.1.4. Yürüme Devrinin Kısımları263
14.1.5. Yürümede Ağırlık Merkezini Pozisyonu 265
14.1.5.1. Ağırlık Mrk. Segital Düzlemde Dikey Yer Değiştirmesi
14.1.5.2. Ağırlık Mrk. Frontal Düzlemde Hareketi
14.1.5.1. Ağırlık Mrk. Travers Düz. Dik. Eks. Çev. Yer Değiştirmesi
14.1.6. Yürümede Ağırlık Mrk. Poz. Etki Eden Anaborik Yapılar
14.1.6.1. Basen / Pelvis
14.1.6.2. Kalça Eklemleri
14.1.6.3. Diz Eklemleri
14.1.6.4. Ayak Bileği Eklemleri
14.1.6.5. Ayak Eklemleri
14.1.7. Yürüme Türleri
14.1.7.1. Sınırda Yürüme
14.1.7.2. Patalojik Yürüyüş
14.1.7.3. Dinamik Yetersizliklere Bağlı Yürüyüşler
14.2 . Koşma ve Mekaniği
14.2.1. Koşma Devri
14.2.1.1. Basma Fazı
14.2.1.2. Uçuş ve Toparlanma Fazı
14.2.2. Koşma Anında Eklem Hareketleri
14.2.3. Koşmada Kas Fonksiyonu
14.2.3.1. Kalça Eklemi Momenti
14.2.3.2. Diz Eklemi Momenti
14.2.3.3. Ayak Bileği Eklemi Momenti
14.2.4. Koşma Şeklinin Sonuca Etkileri
14.2.4.1. Adım ve Çift Adım Uzunluğu
14.2.4.2. Ayak Pozisyonu
14.2.4.3. Yorgunluk
14.3. Özet
14.5. Sorular
Ek-1. Açıların Örnek Trigonometrik Değerleri
Ek-2. Vücut Kısımlarının Boy ve Ağırlık Oranları
Ek-3. Vücut Kısımlarının Boya Göre Antropometrik Değerleri
KAYNAKÇA
DİZİN 301
"Sağlık Kitapları", "Hafta Hafta Hamilelik", "Hafta Hafta Gebelik", "9 Ay 10 Gün Kitapları"