Bilişim Sistemleri Temelleri ve Uygulamaları

Dr. Rıza Haluk KUL

Güncellenmiş 2. Basım

ISBN 978-975-6797-96-9, Şubat 2013

328 sayfa, (16,5x24 cm2), 80 gr 1. hamur kağıt.           şimdi satın al

Bu kitabın amacı işletmelerde bilgisayar destekli bilişim sistemlerinin tanımı, sınıflandırması ve gerçekleştirilmesi aşamasında kullanılacak yöntemleri, kavramları ve sahip olunması gereken becerileri tanıtmak ve  yöneticilere veya Yönetim Bilişim Sistemleri (MIS) bölümü öğrencilerine bu konuda bir yol haritası sunmaktır.

Kitap dört kısımdan oluşmaktadır: Birinci kısımda yönetim, yönetici ve bilişim sistemleri incelenmekte ve aralarındaki etkileşimler ele alınmaktadır. İkinci kısımda ise bilişim sistemlerinde kullanılacak olan teknolojik bileşenler açıklanmaktadır. Üçüncü kısımda bilgisayarlı bilişim sistemlerinin getirdiği yeni işletme araçları incelenmektedir. Son kısımda ise bilişim sistemlerinin planlanması, projelendirilmesi ve hayata geçirilmesi konusundaki yöntemler ve yaklaşımlar gösterilmektedir.

İÇİNDEKİLER

Önsöz

Kısım I. Örgütler, Yönetim ve Şebekeleşmiş Kuruluşlar

Bölüm 1.  Günümüzdeki Küresel İşlerde Bilişim Sistemleri

  1.1.   Giriş

  1.2.  Günümüz İş Dünyasında Bilişim Sistemleri Rolü Nedir?

  1.2.1.   Bilişim Sistemleri İşleri Nasıl Değiştirmiştir? 

  1.2.2.  Küreselleşme Fırsatları 

  1.3.   Dijital Şirketin Ortaya Çıkması

  1.3.1.İş Süreçleri 

  1.3.2.  Yönetim Bilişim Sistemlerindeki Temel Bileşenler

  1.3.3.  Bilişim Sistemlerinin Stratejik İş Hedefleri  

  1.4. Bilişim Sistemleri İçin Bakış Açıları  

  1.5.   Bilişim Sistemlerinin Boyutları  

  1.5.1.  Örgütlenme  

  1.5.2.  Yönetim

  1.5.3.  Teknoloji  

  1.6.  Verimlilik, Etkinlik ve Değişim

  1.7.  Yönetim Bilişim Sistemleri için Gerekli Bilgi ve Beceriler

  1.8.  Bütünleyici Varlıklar: Örgütsel Sermaye ve Doğru İş Modeli

  1.9.   Bilişim Sistemleri için Çağdaş Yaklaşımlar

  1.9.1.  Teknik Yaklaşım  

  1.9.2.   Davranışsal Yaklaşım

  1.9.3.  Yönetim Bilişim Üçgeni

  1.10. Özet

  1.11. Sorular 

Bölüm 2.  İşletmelerde Kullanılan Bilişim Sistemi Türleri

  2.1.   Bilişim Sistemi Türleri

  2.2.   İşlevsel Bakış Açısı ile Bilişim Sistemleri

  2.2.1.  Satış ve Pazarlama Bilişim Sistemleri

  2.2.2.  Üretim Bilişim Sistemleri

  2.2.3.  Maliye ve Muhasebe Bilişim Sistemleri

  2.2.4.   İnsan Kaynakları Bilişim Sistemleri

  2.3.   Hizmet Düzeyine Göre Bilişim Sistemleri

  2.3.1.  Operasyonel Sistemler

  2.3.2.  Taktik Sistemler

  2.3.3.  Stratejik Sistemler

  2.3.4.  Muamele İşlem Sistemleri

  2.3.5.  Ofis Otomasyon Sistemleri

  2.3.6.  Bilgi Sistemleri

  2.3.7.  Yönetim Bilişim Sistemleri

  2.3.8.  Karar Destek Sistemleri

  2.3.9.Üst Düzey Yönetici Destek Sistemleri

  2.3.10.  Sistemlerin Birbirleri ile İlintisi 

  2.4.   Kurum Çapında İş Gören Bilişim Sistemleri 

  2.4.1.  Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY) Sistemleri 

  2.4.2.   Müşteri İlişkileri Yönetimi (MİY) Sistemleri

  2.4.3.  Bilgi Yönetimi Sistemleri

  2.5.   E-İş, E-Ticaret ve E-Devlet

  2.6.  İşletmelerde Bilişim Sistemi Fonksiyonu

  2.7.   Özet

  2.8.   Sorular

Bölüm 3.  Bilişim Sistemleri, Örgütler ve Strateji

  3.1.  Örgütler ve Bilişim Sistemleri 

  3.1.1.  Örgüt Nedir?  

  3.1.2.  Örgütlerin Özellikleri 

  3.1.3.   Örgütsel Yapı  

  3.1.4.  Bilişim Sistemlerinin Örgütleri ve İşletmeleri Etkileme Yolları

  3.2.  Değişime Karşı Örgütsel Direnç ve Bu Dirençle Baş Edebilmenin Yolları

  3.3.  Öğrenen Organizasyonun Olgusu 

  3.3.1.  Öğrenen Organizasyonlar için Disiplinler

  3.3.2.  Günümüz İşletmelerindeki Öğrenme Güçlükleri

  3.4.  Öğrenen Organizasyona Geçişte Sistem Yaklaşımını Kullanmak

  3.5.  İnternet ve Örgütler

  3.6.  Gelişme Uygulanacak Alanların Seçimi 

  3.6.1.  Değer Zinciri Modeli

  3.6.2.  Rekabet Üstünlüğü için Bilişim Teknolojisinin Kullanımı

  3.6.3.  İnternet ve İş Dünyasında Kullanımı 

  3.7.   Bilişim Sistemleri ile Verimlilik ve Etkinliği Arttırmak için Kullanılabilecek Kuramlar

  3.7.1.  Bilgi İşlemde Kademeli Evrim Kuramı 

  3.7.2.Mc Farlan Stratejik Hücreleri (Grid)  

  3.7.3.İş Süreçleri için Değişim Mühendisliği 

  3.7.4.  Kritik Başarı Etmenleri Yöntemi

  3.7.5.  Dengeli Sonuç Kartı (Balanced Scorecard)

  3.8.   Özet

  3.9.   Sorular

Kısım II. Bilişim Teknolojileri

Bölüm 4.   Bilişim Sistemleri Donanımı

  4.1.   Bilişim Sistemi Donanımının Anahtar Öğeleri

  4.2.   Girdi Aygıtları 

  4.2.1.  Klavyeler  

  4.2.2.  Noktalama ve Seçme Aygıtları  

  4.2.3.  Yığın ile Sıralı Veri Girme  

  4.2.4.Ses ve Görsel Veri Girişi

  4.3.   Bilgi İşlem: Girdilerin Çıktıya Dönüştürülmesi

  4.4.   Birincil Saklama Aygıtları 

  4.4.1.  Rastgele Erişilebilir Bellek (REB/ RAM)

  4.4.2.Salt Okunur Bellek (SOB / ROM)

  4.4.3.  Çubuk (Flash) Bellek 

  4.5. İkincil Saklama Aygıtları 

  4.5.1.  Sabit Diskler

  4.5.2.  Disket Sürücüler ve Disketler  

  4.5.3.  Optik Disklerde Saklama

  4.5.4.  CD'ler

  4.5.5.  DVD'ler

  4.5.6.  Manyetik Teypler

  4.6.   Kapılar (Portlar)

  4.7.   Çıktı Araçları

  4.7.1.  Görsel Veri Çıktı Araçları

  4.7.2.  Yazıcılar ve Çiziciler

  4.7.3.Ses Çıktıları

  4.8.  Bilgisayar Türleri

  4.8.1.  Bilgisayarların Tarihçesi

  4.8.2.  Büyüklük, Kullanıcı ve Amaçlarına göre Bilgisayar Türleri

  4.9.   Özet

  4.10. Sorular

Bölüm 5.  Bilişim Sistemleri Yazılımı

  5.1.   Giriş

  5.2.   Sistem Yazılımı / İşletim Sistemi

  5.2.1.  İşletim Sisteminin Ortak İşlevleri

  5.2.2.  Arayüzler /Komut Satırı ve Grafik Kullanıcı Arayüzü (GUI) 

  5.2.3.  Günümüzdeki Yaygın İşletim Sistemleri

  5.2.4.  Bilgisayarlardaki Yazılımlarda Bulunan Beceriler

  5.3.  Uygulama Yazılımı 

  5.3.1.  Kupon Yazılımlar 

  5.3.2.  Piyasada Hazır Bulunan Yazılımlar

  5.4.   Açık Kaynak Kodlu Yazılımlar  145

  5.5.  Programlama Dilleri ve Geliştirme Ortamları  

  5.5.1.  Derleyiciler ve Yorumlayıcılar 

  5.5.2.  Programlama Dilleri  

  5.5.3.  Web Sayfasına Dinamik İçerik Ekleyebilme

  5.6.   Özet

  5.7.   Sorular

Bölüm 6.  Veritabanı Yönetimi

  6.1.  Stratejik Avantaj İçin Veritabanı Yönetimi

 6.1.1.  Veri Hiyerarşisi

  6.2. Geleneksel Dosyalamadaki Zorluklar ve Veritabanı Yaklaşımının Üstünlükleri

 6.2.1.  Veri Tekrarı ve Tutarsızlık

 6.2.2.   Program ve Veri Bağımlılığı

 6.2.3.  Esneklik Yokluğ

 6.2.4.  Düşük Güvenlik

6.2.5.  Veri Paylaşımında ve Erişilebilirlikteki Eksiklik

  6.3.  Veritabanı Yaklaşımı: Temel Kavramlar 

  6.4.  Veritabanı Yönetimi ve Yöneticisi 

  6.5.   Temel Veritabanı Etkinlikleri

 6.5.1.   Veri Girişi ve Sorgulaması 

 6.5.2.  Veritabanı Raporu Oluşturma 

 6.5.3.  Veritabanı Tasarımı 

 6.5.4.  İlişkiler

 6.5.5.  Varlık Bağıntı Diyagramları 

  6.6.   Özet 

  6.7.   Sorular

Bölüm 7.  Bilgisayar Ağları

  7.1.  Bilgisayar Ağlarının Gelişimi

  7.2.   Bilgi İşlem Yaklaşımları 

 7.2.1.  Merkezi Bilgi İşlem  

 7.2.2.  Dağıtık Bilgi İşlem  

 7.2.3.  İşbirlikçi Bilgi İşlem  

  7.3.   Ağ Türleri

 7.3.1.  PBX (Özel Santral)

 7.3.2.  Yerel Alan (LAN)

 7.3.3.  Geniş Alan Ağları (WAN)

  7.4.  Yenilikçi Yaklaşımda (Çölkesen Yaklaşımı) Ağ Türleri

  7.5.   Ağ Hizmetlerinin Temel Bileşenleri

  7.6.   Ağ Hizmetleri

  7.7.   İletim Ortamları

 7.7.1.  Kablolu Ortamlar

 7.7.2.  Kablosuz/Telsiz Ortamlar

  7.8.   Ağ Yazılımları ve Donanımları 

  7.9.   Ağ Topolojileri 

  7.10. İletişim Kuralları/Protokol

  7.11.  Bağlanabilirlik Donanımları

  7.12. Ağ Oluşturma Donanımları

  7.13. Özet

  7.14. Sorular

Bölüm 8.  İnternet ve WWW

  8.1.  İnternet195

8.1.1.  İnternet'e Nasıl Bağlanılır? 

8.1.2.  Alan Adı Sistemi 

8.1.3.  İnternet'in Geleceği 

8.2.   Başlıca İnternet Hizmetleri 

8.3.   İç Ağ ve Dış Ağ (Intranet ve Extranet)  

8.4.   E-Ticaret için Kullanılabilecek İnternet Araçları

8.5.   Özet

8.6.   Sorular

Kısım III. Bilgisayarlı Bilişim Sistemlerinin Getirdikleri

Bölüm 9.  Operasyonel Düzeyde Yetkinlik İçin Bilişim Sistemleri

  9.1.   Giriş

9.2.  Kurumsal Kaynak Planlama Sistemleri (ERP)  

9.2.1.   Kurumsal Kaynak Planlama Yazılımlarının İşletmelere Sağladığı Faydalar

9.3.  Tedarik Zinciri Yönetimi Sistemleri 

9.3.1.  Tedarik Zinciri Yönetimi ve İnternet 

9.3.2.  Tedarik Zincirlerinin Tetikleyici Mekanizmaları

9.4.  Müşteri İlişkileri Yönetimi (MİY)

9.5.  Kurumsal Uygulamalardaki Zorluklar ve Riskler 

9.6.   Özet

9.7.   Sorular

Bölüm 10. Elektronik Ticaret: Dijital Âlemdeki Pazarlar ve Ürünler

10.1. Giriş: Küreselleşme ve Uygarlık Dalgaları  

10.2. E-Ticaret'in Farklılıkları ve Var Oluş Gerekçeleri 

10.3.  Elektronik Ticaretin Temel Özellikleri ve Farklılıkları 

10.4. Dijital Pazarlar ve Dijital Ürünler 

10.4.1.Dijital Ürünler 

10.5.  İnternet İş Modelleri 

10.6.  Elektronik Ticaret Türleri 

10.6.1.İşletmeden İşletmeye Elektronik Ticaret  

10.7. Seyyar Ticaret

10.7.1.Çağdaş Seyyar Ticaretin Tarihçesi 

10.7.2.Seyyar Ticareti Bekleyen Zorluklar 

10.7.3.Elektronik Ticaret için Ödeme Sistemleri 

10.8. Özet 

10.9. Sorular

Bölüm 11.Örgütlerde Karar Verme Sistemleri

11.1. Giriş

11.2. Karar Türleri

11.3. Karar Verme Süreci 

11.4.  Yönetsel Roller

11.5. Karar Verme ve Kuramlar ile Gözlem Arasındaki Farklar

11.5.1.Karar Verme ve Bilişim Kalitesi Boyutları 

11.5.2.Yönetsel Süzgeçler 

11.5.3.Örgütsel Atalet ve Politikalar 

11.6. Karar Verme Sürecini Destekleyen Sistemler  

11.6.1.Muamele İşlem Sistemleri 

11.6.2.Karar Destek Sistemleri 

11.6.3.Yönetim Bilişim Sistemleri 

11.6.4.Veri Görselleştirme ve Coğrafi Bilişim Sistemleri (CBS) 

11.6.5.Üst Düzey Destek Sistemleri 

11.6.6.Uzman Sistemler 

11.6.7.Yapay Sinir Ağı Sistemleri 

11.6.8.Veri Madenciliği Sistemleri 

11.6.9.Metin Madenciliği Sistemleri 

11.6.10.  Ofis Otomasyon Sistemleri 

11.6.11.  Grup Karar Destek Sistemleri 

11.7.  Fonksiyonel Alanlar için Bilişim Sistemleri 

11.8. Özet

11.9. Sorular

Kısım IV. Bilişim Sistemleri için Projelendirme ve Yapılandırma

Bölüm 12.Sistemlerin Geliştirilmesi ve Değişimin Yönetilmesi

12.1. Giriş: Örgütler için Değişim Planlanmalı mı, Yönetilmeli mi?

   12.1.1.Planlanmış Örgütsel Değişim ve Sistem Yaklaşımı

12.2. İş Süreci Değişim Mühendisliği

12.3. Süreç Geliştirme: İş Süreci Yönetimi, Toplam Kalite Yönetimi ve Altı Sigma

12.3.1.  Toplam Kalite Yönetimi ve Altı Sigma

12.3.2.  Normal Dağılım ve Standart Sapma

12.4. Sistem Geliştirmeye Genel Bakış

12.4.1.Sistem Analizi

12.4.2.Sistem Tasarımı

12.4.3.Programlama 

12.4.4.Test 

12.4.5.Dönüştürme  

12.4.6.Üretim ve İdame

12.5. Diğer Sistem Geliştirme Yaklaşımları

12.5.1.Geleneksel Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü 

12.5.2.İlk Örnek (Prototip) Oluşturma 

12.6. Son Kullanıcı Geliştirme 

12.7. Dış Kaynak Kullanımı 

12.8.  Uygulama Yazılımı Paketleri

12.9. Dijital Şirketler için Çağcıl Uygulama Geliştirme Yöntemleri 

12.9.1.Hızlı Uygulama Geliştirme (HUG / RAD) 

12.9.2.Birleşik Uygulama Tasarımı (BUT / JAD)  

12.10.   Özet

12.11.   Sorular

Bölüm 13.  Proje Yönetimi: Sistemlerin İşletme Değerlerinin Oluşturulması ve Değişimin Yönetilmesi

13.1. Proje ve Proje Yönetimi  

13.1.1.Proje ve Proje Yönetiminin Tanımları 

13.1.2.Proje Bilgi Alanları

13.1.3.Proje Yönetiminin Tarihçesi

13.1.4.Proje Yönetimi ve Sistem Yaklaşımı 

13.1.5.Projelerin Evreleri

13.1.6.Projeler ve Örgütler

13.1.7.Proje Paydaşları

13.1.8.Proje Yönetiminin Temel İş Fonksiyonları

13.1.9.Proje Yönetimi Süreç Grupları

13.2. Proje Yönetimi Bilgi Alanlarına Yönelik Süreçler

13.2.1.Proje Bütünleştirme Yönetimi Süreçleri 

13.2.2.Proje Kapsam Yönetimi Süreçleri

13.2.3.Proje Zaman Yönetimi Süreçleri

13.2.4.Proje Maliyet Yönetimi Süreçleri

13.2.5.Proje Kalite Yönetimi Süreçleri

13.2.6.Proje  İnsan Kaynakları Yönetimi Süreçleri 

13.2.7.Proje İletişim Yönetimi Süreçleri

13.2.8.Proje Risk Yönetimi Süreçleri

13.2.9.Proje Edinim Yönetimi Süreçleri

13.3.  PRINCE Proje Yönetim Yaklaşımı

13.4. Bilişim Projeleri için Genel Proje Yaklaşımlarının Kullanılması

13.5. Özet

13.6. Sorular

Kaynakça

Dizin