21. Yüzyılda Göstergebilim

Prof. Dr. V. Doğan GÜNAY

Ohhh mis gibi mürekkep kokulu kitaplar...

farkımız, kitaplarımızda...

ISBN : 978-605-9594-74-5

Kasım 2020, 176 sayfa

(16,5x24 cm2), 70 gr süper lüks enzo kitap kağıdı. şimdi satın al

Tüm üniversiteler kitaplarımızı okutuyor... Papatya Bilim, farkımız kitaplarımızda...

21. Yüzyılda Göstergebilim PDF indir

Arka kapak yazısı. Insanlık sürekli kendini yenileyerek, kültürel açıdan biriktirerek geleceğe doğru ilerlemektedir. Bu ilerleme sürecinde aksaklıklar, tökezlemeler de olabilir ama bilinmeyen bir geleceğe doğru gittiğimiz kesindir. Bundan kaçış yoktur.

Peki, gelecek nasıl olacak? İşte can alıcı soru budur. Öncelikle bilgi önemli bir hazine olacaktır. Ardından bilgiyi kısa sürede iyi anlayıp yorumlamak gelecek; bu konuda donanımlı olanlar kazançlı çıkacaktır. Bilgiye sahip olan, onu doğru biçimde yorumlayıp işinde başarılı olan, çevresiyle kolayca iletişim kurabilen, yaptığı iş konusunda alıcısını ikna eden başarılı olacaktır. Bu kazançlılık durumu, pazarlamada olacağı gibi reklamda, sinemada, hukukta, tasarımda, şehir planlamasında ya da yönetki alanında; kısacası yaşamın hemen her alanında geçerlidir.

Bilgi her geçen gün artmaktadır. Günümüzde büyük bilgi birikimlerinden söz ediliyor. Sanal ortamda üretilen bilgilerin büyüklüğünü belirtmek için yeni kavramlar geliştiriliyor. Bu bilgilerle her gün karşılaşıyor ve onlarla baş etmeye çalışıyoruz.

Göstergebilimcinin işi burada başlıyor. Yakın gelecekte her alandaki bilgiyi doğru anlamlandırıp topluma sunmak çok önemli bir meslek olacak. Yani bir bakıma toplumlar bu büyük bilgileri anlamlandıracak, çözümleyecek göstergebilimcilere gereksinim duyacaktır. Şimdiden bu gereksinim ortaya çıkmıştır. Yukarıda belirtilen her alanda uzmanlaşmış göstergebilimciler, toplumların öncüleri ve XXI. Yüzyılın anlamlandırmasına yardımcı uzmanlar olacaktır. Bazı araştırmacılara göre gelecekteki insanlık bilimleri arasında kalacak az sayıdaki çözümleme ve anlamlandırma yönteminden birisi göstergebilimdir. Bu da işlevinden ileri gelen bir durumdur.

İşte elinizdeki bu kitap, göstergebilimin hangi alanda nasıl gelişeceğini gösteren bir başvuru kaynağı olmayı arzulamaktadır.

İÇİNDEKİLER

Önsöz

Sunu ~ Prof. Dr. Nükhet Güz

0. Giriş

1. Okumak-Anlamak

1.1. İlk Yorumlama Çabaları

1.2. Okuma Düzeyleri

1.3. Gelecekte Okuyup Anlayabilecek miyiz?

2. Göstergebilimin Kısa Tarihçesi

2.1. Charles Sanders Peirce ve Ferdinand de Saussure

2.2. Göstergebilimin Geleceği ile İlgili Varsayımlar

3. Avrupa Kaynaklı Göstergebilim ve Algirdas-Julien Greimas

3.1. Algirdas-Julien Greimas’ın Öncesi ve Zamanı

3.2. Paris Göstergebilim Okulu’nun Geleceği.

Greimas’ın Kuramından Geriye Ne Kalacak?

4. Ana Çatı: Genel Göstergebilim

4.1. Genel Göstergebilim, Ölçünlü Göstergebilim

4.1.1. Kılgılar Göstergebilimi

4.1.2. Görüngüsel Göstergebilim

4.1.3. Göstergebilimsel Gengüdüm ve İletişim

4.1.4. Göstergebilim Ele Aldığı Konuyu Nasıl Çözümler?

4.2. Anlatısal Göstergebilim: Edebiyat, Sinema, Tiyatro

4.3. Genel Göstergebilim Yeni Açılımlara Kaynaklık Etmeyi Sürdürebilecek

5. Açıl Susam Açıl: Göstergebilimin Yeni Uygulayım Alanları

5.1. Ekonomi ve Göstergebilim

5.1.1. Dekor

5.1.2. Giysi

5.1.3. Belirti, Belirge, Sözyazı

5.1.4. Pazarlama

5.1.5. Tüketici Davranışları

5.2. Görsel Göstergebilim

5.3.1. Resim

5.3.2. Fotoğraf

5.3.3. Logo ve Görsel Anlatım

5.3.4. Reklam ve Göstergebilim

5.3. Tasarım Göstergebilimi

5.4. Şehir, Uzam ve Şehircilik Göstergebilimi

5.4. 1. Mimarlık Göstergebilimi

5.5. Tutku Göstergebilimi

5.6. Kültür Göstergebilimi

5.7. Toplum Göstergebilimi

5.8. Hukuksal Göstergebilim

5.9. Göstergebilimin Başka Alt Alanları

5.10. Yarınlarda Göstergebilim: Quo Vadis?

6. Sonuç ve Öneriler

6.1. Neler Yapılabilir?

Kaynakça

Önsöz ~ Prof Dr. Nüket GÜZ

Üniversitede yeni bir izlence yapılandırma yolu seçildiğinde Prof. Dr. Berke Vardar “Anlama-Anlatma”yı başat kılmak gerektiğini söylerdi, konu ne olursa olsun… Bu düşünce de Prof. Dr. Tahsin Yücel tarafından da desteklenirdi. İkisi de bir dilin gerektiği gibi öğrenilmesi, bu anadil de olabilir, kesinlikle anlamayı sonra buna dayanarak anlatmayı yetkin kılınmasına bağlıydı. Gerçi bu ilkin “çift eklemli göstergeler dizgesi” insan diliyle ilgili bir saptamaydı, ancak öbür göstergeler dizgelerini göz ardı etmek demek değildi. Öbür gösterge dizgeleri de geniş bir biçimde dil dizgesinden ya yararlanmak ya da dil dizgesine göndergelemek durumundaydı, durumundadır. Öyle ya en son, en güncel örnek bu konuda “küresel salgın”dır. Küresel Salgınla ilgili iletiler, sözceler sözel bağlamda yer almıştır. Bu tür sözcelerden birini örnek verelim: “Koronavirüs Sigarayı Sever, Sigarayı bırakmanın tam zamanı”.

"Sigara kullanımının koronavirüs riskini 14 kat artırdığına dikkat çekilen sözcede Yeşilay tarafından “Sigarayı bırakmanın tam zamanı” savsözüyle bir film hazırlanmıştır. Bu filmde virüsün ve ciğerlerin çizimi yer almaktadır. Sözce çizimle, tasarımla desteklenmiştir. Gerçekte sözel anlatım görsel anlatımla desteklenmiştir…

Açıklama: Yeşilay “Sigarayı Bırakmanın Tam Zamanı” diyor

XXI. Yüzyılın iletişim dili yalnızca “çift eklemli göstergeler dizgesi” insan dili değildir. Giderek başka dizgeler özellikle de görsel gösterge ya da görüntü gösterge dizgeleri görülmektedir. Gelinen bu son durum biraz da iletişimbilimin, iletişim teknolojilerinin vb. evrimleşmesiyle ilgilidir. On yıl kadar önce Uluslararası Görsel Göstergebilim Derneği’nin Venedik’teki toplantılar dizisinde göstergebilimin kimliği iletişimbilim olarak verilmiştir. Bu kimliğiyle göstergebilim, anlama-anlatma ikilisine yönlendirmektedir. İşte bu tam da Prof. Dr. V. Doğan Günay’ın “bireyin, toplumun üretmekle kalmayıp üretilenleri anlamak için de yeni yaklaşımlar geliştirmek” zorunda kaldığı dolayısıyla “düşünce üretme” yükümlülüğü taşıdığını bu düşünce üretme olgusunun sonunda “daha karmaşık biçimlere ulaştığını”; ayrıca “ürettiklerini daha iyi, daha kolay anlamak için de” düşünmeye başladığı söz ettiği durumdur. Dilin düşünceyi, düşüncenin de dili geliştirdiği gerçekliğinin yanı sıra üretmek, üretileni de tüketebilmek için ya da daha açık bir anlatımla “anlatma ve anlama” arasında gidiş gelişler eyleme girişmiştir. Günay’ın deyişiyle insanoğlu “zaman içinde bir düşünceyi kurgulamak için de, kurgulanan düşünceyi anlamak için de yani kendi kendini anlamak için de eyleme geçmiştir. “Bu sanıldığı gibi sıradan bir anlamlama olgusu değildir. A. J. Greimas’ın verdiği “beyin” örneğine yine yeniden başvurulup Türkçeleştirme yoluna gidilirse günümüz TDK’sının tanımları (sınırlı sayıda, dar kapsamlı olsa da) göz önünde bulundurulduğunda:

1. Kafatasının içinde beyin zarları ile örtülü, iki yarım küre biçiminde sinir kütlesinden oluşan, duyum ve bilinç merkezlerinin bulunduğu örgen. 2. uslamlama, usa vurma. 3. Bir şeyi yönetmede önemli görevi olan kimse. 4. Akıl, anlayış. 5. Bilgisi, eğitimi, düşüncesi yüksek düzeyde olan kimse”

tanımları “eğretileme” sonucunda belirmiştir. Ayrıca yananlam/düzanlam kavramları da bu bağlamda göz önünde bulundurulmalıdır. Örneği biraz daha geliştirmek gerekirse, “Bir şeyi yönetmede önemli görevi olan kimse” eğretilemeli tanımı ele alındığında, kimsenin yerini bir aygıta özgü, yönetim işlevi taşıyan bir parça alabilir. Burada yeni bir eğretilemeyle karşılaşılır ve bu gerecin de “beyni” kızabilir. Bu da beynin bir başka yananlamı olacaktır. O zaman “düzanlamsal bir okumanın yanında yananlamsal bir okuma da gerekli oluyor. Bu ikinci tür okumalar için yeterli bir artalan bilgisine gereksinim olduğu açıktır. Okuyan, yorumlayan ya da çözümleyen kişinin de bazı donanımlarının olması gerekli olmuştur” der Günay, hiç kuşkusuz bu saptama doğrudur da.

Göstergebilimin iletişimbilim kimliğiyle belirginleşmesiyle birlikte yorumlama ve gösterge dizgelerindeki güzelduyusal özellikler alanındaki bilimlere de daha açık bir deyimle yorumbilim ve sözbilimin varlıkları da anlama/anlatma bağlamında yararcıl işlev taşıyacağı düşüncesi son zamanlarda oldukça pekişmiştir. Büyük bir olasılıkla göstergebilim XXI. yüzyılda yeniden biçimlenmesi beklenen dünyanın insan için anlamı, bu ortamda insanın insan için anlamı konusunda yine yeniden düşünecektir, anlamaya ve anlatmaya çaba gösterecektir.

Prof. Dr. V. Doğan Günay, XXI. Yüzyılda göstergebilimin giderek evrimleşmesi, yaygınlaşması ve genişlemesine ışık tutmakta merak edilen tüm sorulara yanıt bulunmasına yardımcı işlevini olma özelliğini taşımaktadır. “XXI. Yüzyılda Göstergebilim” yazarı, bilim adamı, araştırmacı Prof. Dr. V. Doğan Günay; yararcıl, göstergebilimsel ve güzelduyusal işlevlerin birlikteliklerinin önemini vurgulayarak: “Hangi biçimlerde ve nasıl göstergebilimsel etki ile teknolojik, ekonomik ve kültürel etkiler toplumların dönüşümünü etkileyecekler?” sorusunu biraz da tüm yapıt boyunca irdelediği düşüncelerle yanıtlamaktadır. Hiç kuşkusuz bu yapıt böylesi bir dönemde bir tansık gibi gelecektir tüm okuyanlara.

Sağolasınız Prof. Dr. V. Doğan Günay iletişimbilime, göstergebilime yeni ufuklar açtığınız için…

İstanbul, 10 Eylül 2020

Türk Dili üzerinde kitaplarımız:

Türkçe Dil ve Edebiyat Terimleri Sözlüğü - Yusuf ÇOTUKSÖKEN

Türkiye Türkçesi'nin Ekleri - Yusuf ÇOTUKSÖKEN

Anlambilime Giriş: Temel Kavramlar - Prof. Dr. Veysel KILIÇ

Etkileşimli ve Eleştirel Okuma Teknikleri - Oya ADALI

Türk Dili Dersleri Cilt I. Güz Dönemi - Yusuf ÇOTUKSÖKEN

Türk Dili Dersleri Cilt 2. Bahar Dönemi - Yusuf ÇOTUKSÖKEN

Biçimbilim: Temel Kavramlar - Prof. Dr. Nadir Engin UZUN

Türkçe Yazım Kılavuzu - Yusuf ÇOTUKSÖKEN

Sözün Işığı: Uygulamalı Noktalama Bilgileri - Osman BOLULU